Küsküt
Bazı yörelerde cin saçı, şeytan sakalı, sülük, verem otu ve kızıl ot adlarıyla bilinen küsküt (Cuscuta spp.) sarılıca yapıda Cuscutaceae familyasından tek yıllık tam parazit bit bitkidir. Cuscutaceae familyasının tek cinsi olan Cuscuta cinsinin dünyada 200 kadar türü bulunmaktadır. Küsküt türleri dünyanın değişik yerlerinde yonca ve üçgül gibi baklagil yem bitkilerinde, keten, pancar, tütün ve patates gibi endüstri bitkilerinde soğan, havuç, krizantem, yıldız çiçeği gibi sebze ve süs bitkilerinde ve bunların yanı sıra asma gibi bazı odunsu bitkiler de dâhil olmak üzere 170 kadar bitki türünde ciddi zararlara sebep olmaktadır (Çizelge 9.1). Yurdumuzdaki zararı daha çok yoncalar ve asmalarda görülmektedir. Ülkemizde yoncalarda Cuscuta pentagona (
C.
Campestris) ve
C.
Approximata asmalarda ise
C. Monogyna türü zararlı olmaktadır.
Küskütün Oluşturduğu Zararlar
Küskütün zararı bitki gelişimini orta veya şiddetli derecede engellemesi şeklindedir. Bazen bitki küskütten dolayı ölebilir. Zararın şiddeti küskütün bitkiye bulaştığı zamandaki konukçu bitkinin gelişme dönemine bağlıdır. En büyük zarar konukçu fide dönemindeyken görülmektedir. Küskütten dolayı %90’a varan ürün kayıpları olmaktadır. Ayrıca küskütün beslenmesi sonucu bitki zayıfladığı için bitki diğer hastalık ve zararlıların saldırısına da uygun hale gelmektedir. Küsküt ile yoğun bulaşık (yaklaşık %50) yem bitkilerini birkaç hafta sürekli tüketen özellikle sığır ve atlarda karın ağrısı, ishal ve kilo kaybı görülmektedir, bazen de karaciğer ve beyin hasarı ile kanamalar ortaya çıkabilmektedir.
Mücadele
- Küsküt tohumu içermeyen sertifikalı tohumluk kullanılmalı
- Yoğun bulaşmalarda küsküt konukçusuyla birlikte yok edilmeli
- Küsküt bulunmayan alanlarda ekim, dikim yapılmalı
- Küsküt ile bulaşık olmayan temiz tarım alet ve ekipmanları kullanılmalı
- Bulaşık yerlerde küskütün konukçusu olmayan tahıllar ve diğer dar yapraklı bitkiler yetiştirilmeli
- Küskütle bulaşık Yoncalıklara hayvan sokulup otlatılmamalı ve küskütlü bitki yiyen hayvanların gübreleri kullanılmamalı
- Çevrede bulunan küskütlü yabancı otlar sökülüp yakılmalı
- Eğer toprakta küsküt çimleri görülürse bunlar hemen toprağa karıştırılmalı veya elle toplanmalıdır
- Bitkilere henüz bulaşmışsa küskütün bitkiye bağlandığı yerin yaklaşık 0.5 cm altından budanmalıdır. Küskütü elle yolma, emeçler bitkide kaldığından ve bu emeçlerden yeni sürgünler çıkacağından uygun bir yol değildir.
- Küskütler ocak halindeyse bu ocaklar alev makinası ile yakılmalıdır.
- Ruhsatlı herbisitler kullanılmadır.