Ynt: Erkunt powershıft
20.
I- TİCARİ İLİŞKİLER
6- Taraflar ikili ticaretin son yıllardaki gelişimini gözden geçirmişler ve ticaret hacminin 1990 ile 1991 yıllarında, bu yıllar için belirlenen hedefin çok gerisinde kaldığını not etmişlerdir.
Türk Tarafı, Çin’e yönelik ihracatındaki düşmeden kaynaklanan ticaret dengesizliğine olan ilgisini ifade etmiş ve Çin Tarafından bu eğilimi iyileştirecek uygun önlemler almasını talep etmiştir.
Taraflar, iki ülkenin tüm dış ticaret performanslarında son zamanlarda görülen olumlu gelişmeleri gözönünde bulundurarak, iki ülke arasında 1992 yılında daha yüksek ticaret hacmine ulaşmak için her türlü çabayı göstermeyi kararlaştırmışlardır.
7- Türk Tarafı, daha önceden ilgili Çin kuruluşlarına iletilen Türk firmalarının bazı somut tekliflerini kapsayan Türk ihraç ürünleri listesine atıfta bulunmu ve henüs olumlu bir cevap alınmadığını belirtmiştir.
Bu amaçla, Türk Tarafı iki ülke arasındaki azalan ticaret hacmini gözönünde bulundurarak, 1,6 milyar ABD Doları değerinde Türk ihraç ürünlerini içeren listenin, ikili ticari ilişkilerin ivme kazanmasına yardımcı olabileceğini bildirmiştir. Çin Tarafı bu listeyi dikkatle incelendikten sonra karşı önerisini Türk Tarafına tevdi etmiştir. Bu arada Çin Tarafı, ihraç ürünleri listesini değerlendirilmek üzere Türk Tarafına iletmiştir.
Taraflar bu listeleri ilgili meslek ve ihracat/ithalat kuruluşlarına duyurmak konusunda anlaşmışlardır.
8- Türk Tarafı, Çin tarafından Çin’e yeniden Türk tütünü ithal edilmesini talep etmiştir. Bu konuda, Türk Tarafı bir Çin heyetinin 28 Mayıs - 11 Haziran 1992 tarihleri arasında Türk tütününde mavi küf bulunup bulunmadığını yerinde tetkik etmek üzere Türkiye’yi ziyaret edecek olmasından duyduğu memnuniyeti ifade etmiştir.
Çin tarafı bu araştırmanın sonuçlarından sonra Türk tütünü ithal etme kararını verecektir.
9- Türk Tarafı, Türkiye Vagon Sanayi A.Ş.’nin (TÜVASAŞ) yetenekleri ve referansları hakkında Çin tarafına bilgi vermiş ve TÜVASAŞ’ın Çin’e her türlü yük ve yolcu vagonu tedarik etme kapasitesi ve niyeti olduğunu ifade etmiştir.
10- Çin Tarafı, bazı ihraç ürünlerine Türk Tarafınca uygulanan anti-damping vergilerine duyduğu derin ilgiyi ifade etmiştir.
Türk Tarafı yukarıda belirtilen anti-damping vakalarını, ilgili Çin firmalarının başvurusu halinde, dostluk ve işbirliği havası içinde ve Türk anti-damping mevzuatı çerçevesinde gözden geçirmeyi dikkate alacağını ifade etmiştir.
11- Taraflar Türk-Çin İş Konseyi’nin kurulmuş olmasından duydukları memnuniyeti belirtmişler ve bu Konseyin ikili ticari ve iş faaliyetlerinin genişletilmesinde önemli bir vasıta olacağı inancını ifade etmişlerdir. Taraflarca ayrıca, ilgili Kuruluşlarına Karma İş Konseyi birinci dönem toplantısının 1992 Ağustos ayında düzenlenmesini tavsiye etmeyi kararlaştırmışlardır.
12- Taraflar, iki ülke kamu görevlilerinin ve işadamlarının karşılıklı ziyaretlerinin ikili ticari ve ekonomik ilişkilerin geliştirilmesinde etkin rol oynayacağını kabul etmişlerdir. Bu amaçla, Taraflar bu gibi ziyaretlerin teşvik edilmesinde anlaşmışlardır.
13- Türk Tarafı, Çin’in 1991 yılında İzmir Enternasyonal Fuarı’na katılmış olmasından duyduğu memnuniyeti ifade etmiş ve Çin Tarafını aynı fuara 1992 yılında tekrar katılması için davet etmiştir. Türk Tarafı ayrıca, 1993 yılında üçüncü Uluslararası Pekin Fuarı’na katılma niyetini de ifade etmiştir.
Taraflar, birbirlerinin ülkelirnde düzenlenecek ticaret fuarlarına ve sergilere karşılıklı katılımın daha da teşvik edilmesinde anlaşmışlardır.
14- Taralar iki ülke arasındaki deniz ulaştırmasının önemini tekrar vurgulamışlardır. Taraflar Denizcilik Anlaşmasının en kısa sürede sonuçlandırılması için ilgili Kuruluşlarını teşvik edeceklerdir.
II- EKONOMİK İŞBİRLİĞİ
15- Taraflar, Karma Ekonomik ve Ticaret Komitesi Sekizinci Dönem Toplantısından bu yana ikili ekonomik işbirliğinde gerçekleştirilen icraatı gözden geçirmişler ve ekonomik ilişkileri daha da güçlendirmek ve geliştirmek amacıyla ilgili kuruluşlarını teşvik etmek için anlaşmışlardır.
16- Taraflar, belirlenmiş sektörlerde sanayi işbirliğini geliştirmek amacıyla Türkiye Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile Çin Hafif Sanayi Bakanlığı arasında 13 Nisan 1991 tarihuinde Pekin’de imzalanan Mutabakat Zaptı ile buna uygun olarak 29 Ağustos 1991 tarihinde İzmir’de imzalanan niyet Mektubuna atıfta bulunmuşlardır. Taraflar bu Protokolların imzalanmış olmasını memnuniyetle not etmişler ve bu tür işbirliğinin teşvik edilmesinde anlaşmışlardır.
17- Taraflar, ortak yatırımlar dahil olmak üzere ekonomik işbirliğinin önemini tekrarlamışlar ve karşılıklı yara esasına göre barajlar ve hidroelektrik santrallerinin inşaası, madencilik, ulaştırma ve telekomünikasyon alanlarında işbirliğinin daha da teşvik edilmesini kararlaştırmışlardır.
18- Taraflar, Serbest Ticaret Bölgeleri/ Özel Ekonomik Bölgelerinin kendi ekonomileri için önemini vurgulamışlar ve tesisleri incelemek ve işbirliği imkanlarını değerlendirmek amacıyla bilg,i doküman ve heyet teati etme arzuların ifade etmişlerdir.
19- Türk Tarafı telekomünikasyon sektöründe Çin ile işbirliği yapmaya duyduğu ilgiyi ifade etmiştir. Türk Tarafı, Telekomünikasyon Endüstri Ticaret A.Ş.’nin (TELESAŞ) ürünleri ve Northern Electric Telekomünikasyon A.Ş.’nin (NETAŞ) araştırma ve geliştirme, mühendislik, montaj, bakım ve onarım, eğitim ve proje yönetimi vasıtasıyla bu alanda Çin ile işbirliği yapma arzusu hakkında Çin Tarafına bilgi vermiştir.
20- Türk Tarafı, İtalyan Fiat Şirketi lisansıyla traktör ve dizel motor üretimi yapan Türkiye Motor Sanayi ve Ticaret A.Ş.(TÜMOSAN)hakkında Çin Tarafına bilgi vermiş ve TÜMOSAN’ın yanı lisansla üretim yapan bir Çin firmasıyla motor, traktör ve/veya yedek parça üretiminde işbirliği yapmaya duyduğu ilgiyi ifade etmiştir.
21- Taraflar, her iki ülkede karşılıklı iş faaliyetlerine ivme kazandıracak olan Çifte Vergilendirmenin Önlenmis Anlaşması’nın son aşamaya gelmiş olmasından duydukları memnuniyeti ifade etmişlerdir. Bu bakımdan Taraflar, ilgili makamlarını bu Anlaşmanın en kısa sürede sonuçlandırılması için teşvik etmeyi kararlaştırmışlardır.
22- Türk Tarafı, Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.’nin şeker pancarı ıslahı, üretimi ve işlenmesinin yanısıra şeker pancarı boşaltma ve temizleme tesisleri ile şeker pancarı hasat makinaları konularında Çinli Muhataplarıyla işbirliğine duyduğu ilgi hakkında, Çin tarafına bilgi vermiştir.
III- TEKNİK İŞBİRLİĞİ
23- Taraflar, Türkiye-Çin Karma Ekonomik ve Ticaret Komitesi’nin Sekizinci Dönem Toplantısında kararlaştırılan 1990/1991 yıllarına ait Teknik İşbirliği Programının uygulanmasını gözden geçirmişlerdir.
24- Taraflar 1992 yılına ilişkin Teknik İşbirliği Programını belirlemişlerdir. Çin Tarafı, Ek III’de yeralan 5 projeyi Türk Tarafı için yerine getirmeyi kabul etmiştir. Türk Tarafı, Ek IV’de yeralan 3 projeyi Çin Tarafına sağlamayı kabul etmiştir.
25- Taraflar 1990 ve 1991 yıllarında deprem tehlikesinin azaltılması konusunda teknik işbirliğinde sağlanan ilerlemeyi gözden geçirmişler ve Çin Devlet Sismoloji bürosu ile Türkiye Afet İşleri Genel Müdürlüğü arasında, 1992/1993 yıllarını kapsayan Teknik İşbirliği Mutabakat Zaptı’nın 18 Haziran 1991 tarihinde imzalanmış olmasından duydukları memnuniyeti dile getirmişlerdir.
Taraflar, 1992 yılı programının pürüzsüz işleyişinin devamı için her türlü çabayı göstermeyi kararlaştırmışlardır.
26- Türk Tarafı, TÜBİTAK ve SSTCC arasında 30 Ekim 1990 tarihinde, Pekin’de imzalanan Bilimsel ve Teknik İşbirliği Anlaşması’na ek yapılmak üzere Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından hazırlanan Uygulama Programını Çin Tarafına tevdi etmiştir.
Çin Tarafı, Uygulama Programını dikkatle incelenmek üzere SSTCC’ye iletmeyi kabul etmiştir.
27- Türk Tarafı, Türkiye Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığ ile Çin Jeoloji ve Mineral Kaynaklar Bakanlığı arasında 1 Kasım 1989 tarihinde imzalanan Mutabakat Zaptı maddelerine atıfta bulunmuş ve Türkiye Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü’nün aşağıda başlıkları belirtilen konularda çalışmalar yapmak üzere Çin’e uzman göndermeye duyduğu ilgiyi ifade etmiştir.
- Altın arama,
- Bakır, kurşun, çinko, antimuan, kala, tungsten ve diğer demir dışı metaller,
- Uzaktan algılama teknolojileri,
- Havadan jeofizik,
- Türkiye ve Tibet jeolojilerinin karşılaştırılması,
- Düşük kalorili linyit teknolojileri
Türk Tarafı ayrıca, altın, kromit ve kömür araması ve teknolojileri üzerinde çalışmalar yapmak üzere Çin Tarafını Türkiye’ye davet etmiştir.
Çin Tarafı bunu not etmiş ve yukarıda belirtilen beyanı cevaplandırmak üzere ilgili Çin makamına iletmeye söz vermiştir.
28- Taraflar, Türkiye Küçük ve Orta Ölçekli Sanayii Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) ile Çin’in SINOTECHMART Kuruluşu arasında yapılan temasları memnuniyetle not etmişlerdir.
Taraflar, KOSGEB tarafından taslak metni hazırlanan ve 23 Aralık 1991 tarihinde SINATECHMART’a tevdi edilen İşbirliği Protokolu’nun sonuçlandırılması için KOSGEB ve SINOTECHMART’a tavsiyede bulunmayı kararlaştırmışlardır.
29- Taraflar, sağlık ve eczacılık alanlarında mevcut işbirliğinin daha da geliştirilmesi için Türkiye Sağlık Bakanlığı ile Çin Devlet Eczacılık İdaresi arasında, 8 Ağustos 1991 tarihinde bir Mutabakat Zaptı imzalanmış olmasını memnuniyetle not etmişlerdir.
30- Çin Tarafı, ipekböcekçiliği ile ilgili materyalleri mümkün olan en erken ve uygun zamanda Türk Tarafına göndermeye söz vermiştir.
31- Taraflar, Türk ve Çinli kuruluşlar arasında çeşitli tohumların üretimi ve pazarlanması hususlarında işbirliği olanaklarını incelemeyi kararlaştırmışlardır.
32- Çin Tarafı, SSTCC tarafından 1992 yılında düzenlenecek uluslararası kısa süreli eğitim kursları listesini Türk Tarafına vermiş ve Türk katılımcıları bu kurslara davet etmiştir. Çin Tarafı katılımcıların Çin’deki tüm masraflarını, Türk Tarafı da uluslararası seyahat mesraflarını karşılayacaklardır.
33- Taraflar, İkinci Toplantının Mutabakat, Zaptında belirtilen Teknik İşbirliği Programlarının uygulanmasını yönlendiren prensiplerin devamında anlaşmışlardır.
34- Bilimsel deneyler için gerekli bilimsel ve teknik veriler, tohumlar, fideler, örnekler ve benzerleri karşılıklı olarak ücretsiz sağlanacak ve iki tarafın temsilcilerince imzalanan ilgili transfer dökümanlarıyla birlikte bunların sağlayacak tarafca alıcı ülkenin Büyükelçiliğine teslim edilecektir.
Çin Tarafı kendisine gösterilen en sıcak ve samimi karşılamadan ötürü Türk Tarafına takdirlerini ve derin şükranlarını ifade etmiştir.
Karma Komitenin Onuncu Dönem Toplantısının, diplomatik kanallarla mutabık kalınacak bir tarihte, Pekin’de yapılması kararlaştırılmıştır.
Ankara’da, 13 Mayıs 1992 tarihinde, İngilizce dilinde iki asıl nüsha olarak hazırlanmış ve imzalanmıştır.
TÜRKİYE CUMHURİYETİ
HÜKÜMETİ ADINA ÇİN HALK CUMHURİYETİ
HÜKÜMETİ ADINA
TEVFİK ALTINOK
HAZİNE VE DIŞ TİCARET
MÜSTEŞARI WANG WENDONG
DIŞ EKONOMİK İLİŞKİLER
VE TİCARET BAKAN YARDIMCISI
TÜRK HEYETİ LİSTESİ
Tevfik Altınok : Başbakanlık Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarı ,
(HDTM) Heyet Başkanı
Erdoğan Hürbaş : HDTM, Anlaşmalar Genel Müdürü
İstemi Gürsal : HDTM, Anlaşmalar Genel Müdür Yardımcısı
Haluk Tansuk : Dışişleri Bakanlığı,
Doğu Ülkeleriyle Ticari Anlaşmalar Dairesi Başkanı
Metin Onursal : HDTM, Anlaşmalar Genel Müdürlüğü,
Daire Başkanı
Yasemin Açıkalın : Sağlık Bakanlığı Daire Başkanı
Yılmaz Kaban : Samsun Gübre Sanayi A.Ş. Genel Müdürü
Kadir Durmuş : Türkiye Vagon Sanayii A.Ş.
(TÜVASAŞ) Genel Müdür Vekili
Mustafa Merç : D.B.Deniz Nakliyatı T.A.Ş.
Daire Başkanı
Nuran Günöven : Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu
(TÜBİTAK) Daire Başkanı
Ziya Karalar : Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği
(TOBB), Yönetim Kurulu Üyesi
Füsun Karacasoy : TOBB, Daire Başkanı
ÇİN HEYETİ LİSTESİ
Sn. WANG WENDONG : Dış Ekonomik İlişkiler ve Ticaret Bakan Yardımcısı
(MOFERT), Heyet Başkanı
HU GUOCAI : Genel Müdür Yardımcısı,
Asya ve Afrika Bölümü (MOFERT)
FAN JINGJIA : Çin’in Ankara Büyükelçiliği Ticaret Müşaviri
XIE RUIXIA : Müdür,
Asya ve Afrika Dairesi (MOFERT)
LU JICAI : Müdür,
Devlet Bilim ve Teknoloji Komisyonu
Uluslararası İşbirliği Dairesi
LIU WANZHONG : Müdür, Protokol Bölümü (MOFERT)
LIU NANQI Müdür Yardımcısı, (MOFERT)
ZANG YUNYAN : Memur, Asya ve Afrika Dairesi (MOFERT)
ZHOU YUAN : Memur, Asya ve Afrika Dairesi (MOFERT)
WU WENHUA : Memur, Dış Ekonomik İşbirliği Dairesi (MOFERT)