Temel kural: Gübreleme analize göre yapılır.
Peki analiz yoksa?
Yani yaprak ve toprak tahlili, bazı şartlardan dolayı yapılmamış yada yapılamamış, herhangi bir besin eksiklikliği, noksanlıği var mı, yok mu bilinmiyorsa?
Yağış ve NPK yeterli olmasana rağmen istenilen verimlerin alınamadığı, 'mal yapmayan' bi tarla söz konuysa..
Bu şartlarda, bu tarladaki mahsül için nasıl bir besleme yapılabilir?
Sezonda olmanın da etkisi ile yukarıdakine benzer çok soru gelmekte. Tek tek cevap yazıyoruz ama herkesin faydalanması için genel bi konu açalım dedik.
***
Özet 1: buğdaya, arpaya zarar vermeden, şiddetli noksanlıkları giderebilecek, bitkinin sağlıklı gelişimini sağlayacak, minimum yasasına uygun, çok ucuz maliyetli genel bi yaprak beslemesi nasıl yapılır?
A ' dan Z ' ye tarif:
Malzemeler 65 dekar için. Bir çoğu artacak. Yani önümüzdeki yıl için de kenarda malzeme olacak.
1-) Çinko:
Dekara 100gr atacağız. Bize 6.5 kg yeter. Ama parçalı satmadıkları için 1 çuval (25 kg) çinko sülfat alıcaz. Burda fiyatı 62.5 - 70 lira.
-Dekar maliyeti: 0.25 lira.
2-) Üre:
Dekara 300gr atacağız. Bize 18-20 kg yeter. Çuvalı 57-61 lira.
- Dekar maliyeti 0,35 lira.
3-) Potasyum Nitrat:
Dekara 200 gr atacağız. Bize 13 kg yeterli. 25 kg çuval alıcaz. Fiyatı 80-90 lira. Yarısı artacak.
- Dekar maliyeti 0,65 lira.
4-) Magneyzum sülfat:
Dekara 200gr atacağız. Bize 13 kg lazım. Yine 25 kg çuval alınacak ve yarısı artacak. Çuvalı 35-40 lira.
- Dekar maliyeti 0,30 kuruş.
5-) Fosfor kaynağı:
Burda 2 seçeneğimiz var. Hazır almak, kendimiz yapmak. Çünkü hazır fosfor kaynaklarını bulmak bazen zor olabiliyor. O nedenle 2. bi alternatif yol da yazıcam.
1. Yol, hazırlar: Neler kullanabiliriz?
- MKP (mono potasyum fosfat)
- MAP (mono amonyum fosfat)
- TSP (trible super fosfat)
- TP (Triple fosfat)
Yukarıdaki seçeneklerden herhangi biri. Hangisini bulabilirseniz bulun, farketmez. Dekara 200-250 gr yeterli.
Yukarıdakiler hepsi %100 suda eriyebilir. Uygulaması kolaydır. Hepsinin içerisinde fosfor pentaoksit vardır ve gübrenin ortalama %50 ' sini oluşturur.Kg fiyatı 1.5-2 liradan düşük olmaz. Biz dekara 250 gr kullanacağız. 15-16 kg işimizi görür. Tahmini dekar maliyeti 0,4-0,6 lira arası. Eğer bu ilk guruptan bi gübre bulursan fosforla işi bitmiş olur. Peki bulamazsanız?
2. Yol:
Eğer bunları bulamazsanız elimizi taşın altına sokucaz. Kendi fosforumuzu kendimiz çıkartıcaz. (Korkmayın, topraktan değil)
Nasıl?
Bize lazım olan madde yukarıda da dediğim gibi 'fosfor pentaoksit'. Bu suda çözülebilecek bi fosfor ve tüm 'taban gübrelerinde' bulunur.
O nedenle sırası ile:
- gübretaş 13.24.12 +ME (bunun içinde demir de var. O nedenle ilk sıraya yazdım. Süper mısır gübresi diye de geçer. 50 kg çuvalı 70-80 lira civarı.)
- DAP (18-46) yukarıdaki ile aynı fiyattadır.
- 20-20 yada 20-20-20 yada fosforu bol bir kompoze
- 15-15-15 (buraya kadar düşebiliriz)
Zaten piyasada başka fosfor kaynağı da yok
Ikinci gruptakiler bildiğin taban gübresi olduğundan %100 suda erimez. Çünkü içerisine dolgu maddesi (ki büyük çoğunlukla çakıl taşı) koyarlar.
Bu nedenle bu gübreyi eriticez, içindeki çakıl taşlarını da süzücez. Bu kadar.
Not: çakıl taşlarını neden süzüyoruz?
İlaç makinasını tıkamaması için. Başka sebebi yok
2. Gruptakilerden kullanacaksanız 5 ' er kg olarak 4 seferde yapmanız daha kolay olur. Eritme kolaylaşır.
Not: 18-46 dılındakilerden bulursanız, miktarı 350-400gr/da ' a kadar çıkartabilirsiniz.
Taban gübresi eritme işlemi: 5 kg gübreyi bir kovaya koyun. Üzerini örtecek kadar su koyun. (Su sıcak olursa işin kolaylaşır) bir sopa ile eze eze karıştırın. Suyu temiz bir kaba süzün. Süzgeçten geçmeyen gübreleri yine kovaya koyup ve işlemi tekrarlayın.
Aynı işlemi su berraklaşana kadar (tahminen) 3-4 kez yapmanız gerekebilir. Su beraraklaştığında, kovanın içine ilk koyduğunuz gübrenin hacim olarak 3 ' te biri kadar erimemiş gübre kalacaktır. Dikkatli baktığında bunların gübre değil, 'çakıl taşı' olduğunu kolayca farkedebilirsiniz. Çakıl taşını eritmeyeceğimiz için daha da zorlamaya gerek yok
tarlanın zayıf bi yerine saçın gitsin.
Kalan maddenin ağır olması sizi endişendirmesin, içine su çekmiş bildiğiniz çakıl taşları onlar. Ağır olması normal. Önemli olan hacmen ilk koyduğunuzun 3 ' te biri kadar olması.
Ayrıca bu ikinci yol, ilkine göre yarı yarıya uygun maliyetlidir. Ayrıca bu yöntemle bir çok kompoze gübrelerin içeriğini alabilirsiniz.
6-) Demir:
Eğer fosfor kaynağı olarak 13-24-12 kullandıysanız demire gerek yok. Kullanmadıysa az bi miktar demir ilave etmemiz çok güzel olur. Bunun için demir sülfat yada demir forte gibi ucuz bi demir kaynağı seçebilirsiniz. Üzerinde önerilen dozun yarısı kadar kullanmak işimizi görür. Dekar maliyeti 0.3 lirayı geçmez.
7-) Hümik Asit, fülvik asit, amino asit (herhangi biri olabilir)
Dekara 100ml önerilir ama şelatlama için 50 ml yeterlidir. Litresi 8 lira. Bir şişe 20 dekar yere gider. Dekar maliyeti 0,4 lira.
Maddelerimiz bunlar. Zaten bunun dışında buğdayda şiddetli strese ve ve verim kaybına neden olabilecek başka madde de hemen hemen yok gibi. Bir tek calsium var ama onu ekleyebilmeye şansımız yok. (Bazı maddelerle arası limoni, bir araya getirmemem lazım) bir de mangan, molibden var ama hayati değil. Dekara atılacak doz az olduğundan katılmasa da olur. Ha illa atmak isterseniz 25 liraya hazır şelatlı yarım kg ' lık paketlerde bulabilirsiniz.
***
Eritme önerileri:
- suyu ısıtmak her zaman işinizi kolaylaştırır, hızlandırır.
- 2. grup fosfor kaynakları dışında maddelerin hepsi suda kolayca erir. Mesela üre yada magnezyum, çaya attığınız şekerden daha kolay ve hızlı erir. Bu nedenle tek seferde eritebilirsiniz.
Eritirken en zorluk çıkartacak madde 'potasyum nitrat'tır. Bu yüzden ya potasyum Nitrat ' ı eriteceğiniz suyu ısıtmaya çalışın, yada fosfor kaynaklarında kullandığımız 2.yöntem gibi süze süze, sulandırarak eritin. Bir yöntem de potasyum Nitrat ' ı eriteceğiniz suya önce Hümik, fülvik, amino asit atmaktır. Bu da erimeyi hızlandırır lakin süzmeyi zorlaştırır, aklınızda bulunsun.
- Olabildiğince az su kullanmaya çalışın. Çünkü bu kadar madde eritildiğinde hiç anlamadan 100 litre sıvı gübre çıkabiliyor ortaya. Iş büyüyor.
- Karıştırmanın sırası yok. Hangisi kolaysa (mesela üre) onunla başlayın.
- Kolay olması için hepsini bir kaba koyup eritmeye kalkmayın, iş daha da zorlaşır. Her maddeyi teker teker eritip ana karışıma katın. Bu esnada suyu hesaplamaya çalımayın. O iş en son yapılacak.
- 50-60 litrelik plastik süt güğümleri yada açık ağızlı mavi bidonlar, ana karışımı biriktirmek için güzel iş görüyor
- karıştırmak için uzun saplı bir kömür küreği ve sert gübreleri ezmek için kalın bi odun yada 5 ' e 5 bi kalas iyi olur.
- süzgeç olarak mutfakta kullanılan metal tel süzgeçler 10 numara. Tel süzgeçin gözlerinden geçebilen her madde ilaç makinası tarafından atılabiliyor. Fiyatı 4-5 lira. Bulamazsanız 1 liralık plastik süzgeçler de olur ama gözleri sık olduğundan sürerken gereksiz yere tıkanma yapar, zahmet verir.
- gübre hazırlandıktan sonra çökme yapmaması için ana karışımı ara ara karıştırmak iyidir.
- Eritillmiş maddeleri karıştırmadıysanız, ayrı ayrı 2 yıl saklayabilirsiniz. Bunun için ağzı sıkıca kapatılmış 5-10-20 litrelik su petleri ve damacanaları iyidir. Metal kap kullanmamaya çalış. Hava almaması da önemli.
- Eğer hepsini karıştırdıysanız, 1-2 günden fazla bekletmemeye çalışın. (Ağzı yine kapalı olacak)
- Karıştırma esnasında köpürme yapabilirler, bu genelde Hümik-fülvik asitten kaynaklanır. Diğer maddlerden de köpük yapmayı sevenler var. Sıkıntı yok. Hümik, fülvik asiti sade su ile bile karıştırsanız köpürür. Normaldir.
Katılımı ilaç deposuna atmadan önce muhakkak son kez bi karıştırın. Çinko gibi metaller dibe çökmeyi sever. İlaçlama esnasında da makinanın karıştırıcısı hafif açık olursa iyi olur.
***
Bu karışımda açıkçası yok yok. Tamamen dar yapraklı hububatlara özel bir bitki besleme. Peki listelersek içerisinde neler var?
- amid formlu üre azotu
- nitrat azotu
- amonyum azotu
- organik azot
- sülfat formunda kükürt
- fosfor pentaoksit
- potasyum oksit
- magnezyum
- demir
- çinko
- Hümik ve fülvik asitler
Miktarları stresi önlemeye yetecek kadar yüksek iken toksisite yapmayacak kadar düşük.
Özetle dar yapraklı bir bitkinin ihtiyacı olan ne varsa.. Öyle kombi gübrelerdeki gibi tadımlık değil. Doya doya yetecek kadar mevcut.
Gelelim maliyet hesabına:
Toplam maliyet (süzgeç dahil) 3 lira/dekar.
Sadece 25 ve 50 kg ' lık ambalajlarda aldığımız için artacak Madde ' lerimiz olabilir. Bize her daim lazım olabilecekleri için sorun olmaz. Ağızlarını sıkıca kapatıp kenara koyun. Akmaz, kokmaz.
Önemli not:
Bu gübrenin içerisinde çok sayıda madde var lakin bu maddelerin tümü besin elementi ve maddeleridir. 'Yani toprakta hepsinden bol miktarda, üstelik karışım Halim ' de binlerce yıldır var. Hepsi doğada kendiliğinden bulunan doğal elementlerdir.
Asıl sorun, bu maddelerden bir yada bir kaçı toprakta eksik yada az olduğunda başlar.
Lakin bu maddelerin, toprakta doğal olarak bulunmayan yada çok az bulunan maddelere (yani kimyasal ilaçlara) vereceği tepkiyi önceden kestirebilmek zor. Benim karışım halde denediklerin, kullandıklarım var. Ama her ilaç için aynısını söyleyemeyiz.
Özetle bu gübreyi ilaç karışımları ile değil de müstakil kullanmanızı öneririm. Bu öneri gübreler için değil, ilaçların selameti için. Etkileri azalabilir.
Son not: maddeler içerisinde antagonistik etkiye sahip olanlar var fakat bu etki, yaprak beslemelerinde çok düşük hissettirir kendini. Bu sayede topraktaki bazı olumsuz koşullardan da (yüksek düşük ph, tuzluluk, aşırı kireçlilik vs) sıyrılmış oluyoruz.
Ayrıca minimum yasasına göre, bitki, eksikliği en çok olan maddeyi öncelikli olarak alacağından faydasız olması söz konusu değil. Şöyle düşünün:
'Suzuluktan ölmek üzere olan birinin önüne büyük bir tas ayran ile 1 tabak İskender koyun. Kişi önce hangisine saldırır?
Ayrana.
Peki susuzluğu olmayan, ama açlıktan ölen biri?
İskender ' e.
Olay bu.
(İskenderle ayran gitmez ya, örnek olsun..
)
***
Sona geldik:
Toplam karışımı nasıl ayarlıyoruz?
Dekara göre bölüyoruz. Misal 60 litre gübremiz var. 65 dekar yere atıcaz. 5 litre daha su ekler, 65 litre yapar, dekara 1 litre atarız.
Yada eşit olarak böler atarız. Yani toplam 32 litre gübremiz oldu. 32 ' yi 65 ' e bölüp eşit miktarda atarız. 32/65= 0,5 litre/dekar (dekara yarım litre) Yada yine sulandırarak 65 litreye çıkartır, dekara 1 litre atarız. Kafamıza göre ayarlayabiliriz. Dükkan bizim
Önemli olan tek kısım, hazırlanan toplam gübrenin eşit olarak tarlaya atılması. Bu kadar.
İçerisindeki maddler ve kalitesi göz önüne alınırsa, böyle bir gübrenin litresini 20 liradan ucuza alamazsınız.
Bu gün içinde sadece %10 potasyum olan bi sıvı gübrenin litresini 30-40 liraya satan yerler var.
Bu 60 litre gübre için (o da sadece tek kullanımlık) 1200 lira eder. Artan maddeleri de hesaplarsanız en az 3000 liralık, malzemeden çalınmamış, birinci sınıf sıvı gübre demek bu.
Toplamda 300-350 lira harcayarak üstelik.
***
Bu yada çok benzeri karışımları kendim sıkça kullanıyorum. Önerdiğim arkadaşlar da oldu.
Uygulayan bazı arkadaşlar, uygulamadan 10 gün sonraki beyanı: 'ben bu tarlada böyle bir buğday görmedim daha önce' mealinde oluyor.
Beyan doğru, çünkü şimdiye kadar hiç önlem alınmamış, analiz görmemiş, uzun zamandır (30-40-50 yıl gibi) bir süredir eksiklik var tarlada. Mal yapmayor. İşin acı yanı neden mal yapmadığı da bilinmiyor. Hepimizin çevresinde bu tip tarlalar mevcut..
Ilk kez eksiklik yaşamayan bir buğday olunca da, işler değişiyor.
Özetler:
1-) Vermeden almak, Allah ' a mahsus.
2-) Toprakta nankörlük yoktur. Verileni inkar etmez.
Aşağıdaki bupday, bizim bölgenin en verimsiz, en mal yapmayan, 20 cm altı kayran kaya olan kumsal bir arazide yetişti.
İsrail ' in çölün ortasına son 20 yılda açtığı bahçelerden aldığı malları görünce, bi Abi ' mizin lafı aklıma gelir:
'Mal yapmayan tarla yoktur, mal alamayan çiftçi vardır'
