İyi geceler abilerim, kardeşlerim. Sizin bir konuda yardımınızı bekliyorum. Geçen seneden beridir her mahsül hakkında çekilmiş Agro TV, Bereket TV gibi kanllardaki programlardan ve pancar group gibi facebook gruplarından yararlanarak sektördeki bilgili kişilerin her paylaşımını, programını dijital ortamda birleştirmek istiyorum.
Başlarda not uygulaması bulamadım. Word belgesine yazmak hiç kullanışlı olmazdı her birini. Neyseki not uygulamasını "Notion" ile hallettim. Bugünden itibarende boş vaktim olduğunca pancardan başlama kararı aldım. Hatta az öncede bugün yayınlanan Pancar Şekeri programının çiftçiye yararlı şekilde özetini çıkardım. Amaç, özellikle pancar konusunda deneyimiyle kendini kanıtlamış Oğuz Kavuncuoğlu hoca gibilerinin her sene aynı şeyleri, her paylaşımda her programda tekrarlamasını önlemek. Valla yıllardır görüyorum adama her sene aynı sorular soruluyor, hoca bıkmadıysa da ben bıktım,utandım. Orucun hangi koşulda bozulduğunu her sene soran milletten de farklı bişey de beklenmez tabi..
Tabi büyükler ne der bilmiyorum buna ama ben zaten bu derleme işini kendim için her mahsülde yapacaktım, hazırlamışken sizle de düzenli halde paylaşmak istiyorum.
Şimdi size sorum şu, farklı kanallarda tek seride yayınlanan programların özetini, o seriye has olarak "Pancar Şekeri", "Benim Çiftliğim Pancar Notları" gibi tek bir konuda paylaşıp, sonraki gelen programlarıda sonradan altına ekleyip güncelleyim mi?
Yoksa tüm bu bilgileri, tüm sektör büyüklerini, tüm trakkulup paylaşımlarındaki yorum-alış verişini harmanlayıp (bilgi eksiltmeden) tek bir konu halinde mi paylaşayım?
2. olan aylar sürer gibi. Bugünki Pancar Şekerinin 9.bölümü hakkında aldığım notlar size yorumlamanızda katkı sağlar belki:
----------------------------Pancar Şekeri 9.Bölüm-------------------------------
Pancarda hasatta yukardan çekim, çiftçinin karnesidir. Avrupa ve Amerikada pancarlar standart büyüklükte ve sıklıktadır bu yüzden verimleri fazladır.
Pancarda münavebe ile başlanır. Çiftçinin en ihmal ettiği şeydir. İdeali 4-5 yılda bir ekmektir. Böylece kök çürüklüğü, cercospora yaprak yanıklığı, nematod, rhizoctonia, fusarium neredeyse hiç olmayacaktı. Münavebeden bozulduktan sonra dayanıklı çeşitler daha fazla ithal edilmeye başlandı ve bu ekonomik değil.
Pancarın kılcal kökleri 2.5 metreye kadar ulaşabilir. Dipkazan çekilmezse tepede 35 derece sıcaklık varken ve 25-30cmlik toprak çok su yemişse kök çürüklüğü oluşuyor.
Dipkazan; 1 yıl önce buğday kaldırıldıktan sonra çekilecek, tarla 1-2 bekledikten sonra sürülecek, 1-2 ay daha bekleyip tarla tesviye ediecek, 1.5 metre aralıklarda en az 75cm çekilmeli. Tarla hazırlıkları kışa kadar bitmeli. Kıştan sonraki sıcak havada işlemeler toprak nemini çok fazla etkiler.
Topraktan çıktıktan sonra, 4 yapraktan sonra kökler yanlara doğruda uzar. Hangi pancar daha önce çıktıysa, diğer pancarı o ölçüde engelelr. Bu pancar, mısır gibi tüm bitkilerde aynıdır. Fidelerin irili ufaklı olması verimi etkiler. Homojen çıkış için tarla hazırlığı önemlidir. Tarla hazırlığının bittiği gün ekim yapılırsa; tekerlerk izlerine kuru topraklar dolar ve kuru toprağa temas eden tohum çimlenmeye başlamaz ve mutlaka sulama ister. Ayrıca teker izlerine ekmek, tohumların farklı derinliklerde ekilmesine de neden olur. Tarla hazırlama ekimden 7-10 gün önce bitmeli, tarla sıkıştırılmış halde beklemelidir. Yani Orta Anadoluda 7-10 Nisanda tarla hazılrıkları bitirilip, tarla sıkıştırılmalı, 16 nisandan önce ekilmemelidir. Çünkü nisan donlarını göze almak gerekir.
1 kiloyu geçen pancar makbül değildir. Çiftçilerin resmini paylaştığı 10-30kg pancarlar gösteriştir, boş alanlardan çıkan pancarlardır.
Aşağıda toprak sıcaklıklarına göre pancarın çıkış yaptığı gün uzunlukları verilmiştir. Erken ekimin yapıldığı mart ayı sonunda, iç anadoluda sıcaklık 5 derecedir, geç çıkışlar olur. 11 ve 24 gün arasındaki 13 günlük fark, erken ekmenin çok da avantajlı olmadığını göstermektedir. Erken ekimde don riskide yüksektir. Küçük ve az bozuk tohumlar bile yüksek sıcaklıklarda düzgün tohumlara yakın performansta çıkmaktadır.
Doğru toprak hazırlığından ve ekimden sonra tohum kendi kendine çıkıp, gerçek yaprakları çıkardıktan sonra susama başlayacaktır. İlk suyun biraz geç ve az verilmesi, pancarın hafif strese girmesi önerilir. Böylece saçaklı kök görülmez, pancar daha üçgenimsi ve yüksek verili halde büyür.
1.sudaki kesilen su miktarı 2.suda üzerine eklenilip çok sulanmalıdır.
2.su,
1.su biter bitmez verilmeye başlanmalıdır. Örneğin standart sulama 8 saatse, 1.sulama 6, 2.sulama 10 saat olmalıdır. Fazla su, dipkazanın patlattığı bölgeye depolanır.
1.su harici pancarın yaprakları asla düşmemelidir. Pancar haziran sonuna kadar, gündönümüne kadar ciddi bir su istemez, doğru toprak hazırlığıyla depolanan suyla idare edebilir.
Taban gübresi seçiminde fosfor oranı yüksek gübre seçmeye dikkat edilmelidir. 15.15.15 gibi gübreler eksik gübrelerdir, takviye ister, kesinlikle yanlıştır. Şuana kadar yapılmış en iyi formülazasyonlar 12.30.12, 13.24.12 ve süper pancar gübreleridir. İlk 2 tanesinden 50-60kg/da atılabilir. Pancara taban gübresi ekimden sonra atılmaz!
Üstten atılan gübreler 2-3'e bölünmeli. 1.ÜRE pancar 4-6 yaprak döneminde atılır ki tarlayı çabuk kapatsın. Tarla kapandıktan sonra ÜRE atmak önerilmez. Pancarın esas azotlu gübresi AS21'dir, 40-50kg Haziran sonuna kadar atılmalı. Temmuz ortasından sonraki yapılan azotlu gübreler şekeri düşürür, bitkinin yapraklanmasını teşvik eder. AS21 1.çapa ve 2.çapa sonrasına bölünebilir. 1.çapada daha fazla atılmalıdır. Kökler hafif güçlendikten sonra pancar kökünün olmadığı 1cm2 olmaz. Bantla gübreleme, fırfırla gübreleme pancarda aynıya gelmektedir. Pancarın gübreyi tam olarak aktif kullanması tarlayı kapatma civarından sonrası varsayılabilir.
Cercospora ile mücadelede münavebe, fazla azotlu gübre kullanmamak, 2-3 defa ilaçlama, dayanıklı çeşit ekimi ve çok fazla sulamamakla ile mümkün olmaktadır. İklim( sıcaklık-nem) ile ilişkilidir. 2014'de cercospora ülkeyi sardığında 500milyon tl ülke bazında zarar olmuştu.
2010'dan sonraki iklim değişiklğinde cercospora ve kök yanıklığı artmaya başladı. Bunlar şeker oranlarının düşme nedenlerindendir. Kök yanıklığında pancar kendini 6 yapraktayken kurtarır ama ondan sonra damarları tıkalı olarak kaldığı içinde beslenemezler. Pancarın en dayanıksız dönemi 2 yapraklı dönemidir, kök yanıklıkları en fazla bu dönemde etki eder. 4-6 yaprakta bakırlı sölüsyonlarla (Spond Cu) ilaçlama yapmak damarları açar. Ayrıca 8-10 yapraktada pancarda bor kullanılmalıdır, çok sever. Böylece geç hastalanır, susuzluğa dayanır, şeker oranı yüksek olur. Tarlada kök yanıklığı olamsa da bakır kullanılmadır. Tabiri caizse bor atıldıktan sonra pancar ayna gibi parlar. Bor, taban gübresi ve üst gübresi kadar önemlidir.
SORU-CEVAP KISMI (cevaplar)
-Tohum çıkış yaparken sert, çıktıktan sonra yumuşak toprak ister. Tohum yatağı hazırlığı ve tarla hazılığı farklı şeylerdir.
-7 ila 10 Nisan arasında sonlanan tarla hazırlığı sonrası yağan yağmur hazırlığımız bozmaz, üzerine ekilen tohum daha güzel çıkış yapar.
-Süperpancar güresinde fosfor biraz yetersizdir. Süperpancarın içine 15-20kg/da dap katılarak (dekar bazında) kullanılırsa daha ideal olur.
-Potasyum pancarda taban gübreleriyle atılır. Potasyum pancarın her büyüme periyodunda kullanılır. Ancak ağustostan sonra etkinliği daha fazladır. Ağusts gibi, hasttan 1-2 ay önce de atmak polar olarak bize döner.
-En iyi gübre toprağın altına girmiş gübredir, toprağın üstünde kalan gübre işe yaramaz.
-Şeker pancarının -5 -7 derecelere kadar dayandığı görülmüştür. Tohumun kaplı veya kaplamasız olması buna etki etmez.
-En son çapa 8-10 yaprakta yapılmalıdır. Çapa derin yapılamamalı.
-Fusarium hastalığı münavebenin kısaltılması ve iklimle alakalıdır. Fuasirum'un oluş sebebi topraktaki nem ve antarlardır. Dayanıklı tohumları vardır. Bakır ile bu hastalığa dayanım artar.
-Kireçli toprak dahil her toprakta ÜRE çözlülür. Çünkü ürede serbest azot bulunur. Toprağın 2-3 parmak derinine ÜRE'yi atıp sulamak gerekir.
-16 Nisan, 16cm ekim için idealdir. Amasya gibi ılıman bölgelerde şubat sonu ekilir. Toprak sıcaklığı 10 dereceye gelmeden ekim yapmak mantıksızdır.
-Bakır sülfat çıkarma suyu ile verileceği zaman doz fazla kaçarsa çimlenmeyi geriletebilir veya kotiledon uçlarına zarar verebilir.
-Sadece DAP'la gübreleme olmaz, çünkü potasyum yok.
-Pancarda kesinkile damlama çok daha iyi yöntemdir. Pancarın damlaması diğer bitkilere benzemez, profesyonel yardım ister. Ayrıca yağmurlaya göre çok daha homojen bir gübreleme yapılır.
-Erkek pancarlar tohum baplamadan önce tarladan çıkarılmalıdır. ERkek pancar münavebe bozulduğu için artar. Tohum her yıl dökülüyor. 1 defa tohumu dökülen pancar tohumu toprakta 20 yıl kalabilir. Ayrıca conviso gibi akıllı tohumlar ekilerek, seçici ilaçlama yapılır.
-Ekimden 7 gün önce hazırlanan tarlada eğer ot çıkarsa, bu bizim işime gelir ve pancar çıkmadan önce dekara 500ml-1litre roundup atılırsa otların hepsi ölür, üst ilaçlaması daha ucuza gelir ve pancar diğer üst ilaçlamalarına göre bu aşamada halen toprak altında olduğu için en az şekilde etkilenir.
-Geniş yapraklıları öldüren taban ilaçlarının haricinde, üst ilaçlaması dar yapraklılar ve diken grubu için biraz geç yapılabilir.
-Kaymak bağlayan topraklarda; 2-3 litre sıvı kükürt, hümik asit, tabana amonyum sülfat kullanmak, ekim yaparken tohumun bir kısmını açık bırakacak derinlikte ekmek, toz kükürt kullanmak, sürekli sulamak kaymaktan bitkilerin en az şekilde etkilenerek çıkması için kullanılan yöntemlerdendir.
BONUS:
***Mısır kendine en çok dayanan bitkidir ama sürekli üst üste ekildiğinde kök hastalıkları da artar.
***Su tutucu maddeler kuraklıkta çok işe yarar.