Yüksek girdi maliyetleri nedeniyle gıda fiyatları kontrol edilemezken, Hükümet maliyetleri düşürmek bir yana, tarımda verimliliği ve katma değeri artıran çok önemli bir desteği kaldırdı.
Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı kapsamında 2007 yılından bu yana uygulanan yüzde 50 hibeli tarım makineleri ve ekipman desteği artık verilmeyecek.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ' nın 50 bin kişi üzerinde yaptığı 'etki analizinde' makine ve ekipman desteğinin tarım sektörüne, çiftçilere, makine ve ekipman imalat sektörüne çok olumlu katkı sağladığı sonucu çıktı. Buna rağmen desteğin kaldırılması sektörde şaşkınlık yarattı.
Makine ve ekipman desteği neden kaldırıldı?
AKP Hükümeti ' nin tarımda yaptığı en doğru işlerden birisi 2006 yılında pilot uygulamayla başlayan Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı oldu. Bu kapsamda tarımda modern makine ve ekipman kullanımı yaygınlaştı. Kırsalda kurulan çok sayıda ürün işleme, paketleme, ambalajlama ve benzeri işletmelerle çiftçinin ürünü değerlendi. Sulama yatırımları ile, özellikle basınçlı sulamada olumlu adımlar atıldı.
Bu yılın başında 20 Ocak ' ta Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker düzenlediği basın toplantısında Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı (2006-2014) kapsamında 1.1 milyar lira hibe ödendiğini, 5 bin 450 yeni tarımsal sanayi tesisi kurulduğunu ve 46 bin kişiye iş imkanı sağlandığını söylemişti.
Bu dönemde birçok uygulamada olduğu gibi Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı kapsamında da hükümete yakın olanlara, belli şirket ve kişilere ayrıcalıklar tanınması hep tartışıldı, konuşuldu. Belli bölge ve illere daha çok destek sağlandığı söylendi. Ancak, yanlış uygulamalara ve eksikliklerine rağmen doğru bir proje olduğunu söyleyebiliriz.
Kırsal kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı Kapsamında Tarıma Dayalı Ekonomik Yatırımların Desteklenmesine ilişkin uygulama tebliği 30 Nisan 2015 ' te Resmi Gazete ' de yayınlandı. 3 Mayıs 2015 ' te de aynı program kapsamında Bireysel Sulama Makine ve Ekipman Alımlarının Desteklenmesi Tebliği yayınlandı.
Destek programına ilişkin 18.01.2011 tarih ve 2011/1409 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı 2011-2015 dönemini kapsamasına rağmen çiftçilerin satın aldıkları ve 2007-2014 döneminde yüzde 50 hibe desteği sağlanan 43 farklı makine ve ekipmana ilişkin tebliğ ise yayınlanmadı. Böylece, el traktörü ve ekipmanları, mibzer, hasat makineleri, süt sağım ünitesi ve soğutma tankı, yem makineleri ve benzeri toplam 42 makine ve ekipman destekleme kapsamından çıkarılmış oldu.
Tarım makineleri ve ekipmanları sektörünün örgütü konumundaki Türk Tarım Alet ve Makinaları İmalatçıları Birliği (TARMAKBİR), makine ve ekipman desteğinin devam etmesi için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Başbakan Ahmet Davutoğlu, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker ve ilgili diğer bakanlık ve bürokratlar nezdinde bir dizi girişimde bulundu.
Projenin yürütücüsü konumundaki Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarım Reformu Genel Müdürlüğü TARMAKBİR ' in resmi yazısına Bakan adına Genel Müdür Dr. Gürsel Küsek imzasıyla verdiği yanıtta bu desteğin kaldırıldığını resmen bildirdi. Yazıda, Bakanlar Kurulu Kararı ' na atıfta bulunularak: 2015 yılında 18.01.2011 tarih ve 2011/1409 sayılı Bakanlar Kurulu kapsamında Makine ve Ekipman tebliği çıkarılması düşünülmemektedir. Ancak, 22.01.2015 tarih ve 29244 sayılı Resmi Gazete ' de yayımlanan ' T.C. Ziraat Bankası A.Ş. ve Tarım Kredi Kooperatiflerince Tarımsal üretime Dair Düşük Faizli Yatırım ve İşletme Kredisi kullanılmasına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı ' kapsamında Tarımsal Mekanizasyon kredileri için faiz indirimi uygulanmaktadır.
Bakanlık, makine ve ekipman imalatçılarına, çiftçilere size yüzde 50 hibe desteği vermeyeceğiz. Bu makine ve ekipmanları kredi ile alırsanız faiz indirimi uygulayacağız diyor.
Faiz indirimi konusunda da çiftçilerin, makine ve ekipman imalatçılarına verilen söz öncelikle yüzde 100 faiz indirimiydi. Ancak yüzde 50 faiz indirimi uygulanması yönünde karar çıktı. Çiftçiler yüzde 50 hibe destek hakkını kaybettiği gibi, yüzde 100 faiz indirimi yerine yüzde 50 indirimle yetinmek zorunda kalacak.
Desteğin kaldırılması tarımı nasıl etkileyecek?
Bu soruya verilecek en iyi yanıt, desteğin tarıma, çiftçiye, makine ve imalat sektörüne sağladığı katkıda görmek mümkün.
1- Desteğin uygulandığı 2007-2014 döneminde 2.4 milyar lira tutarında makine ve ekipman satışı yapıldı. Bunun yarısı devlet tarafından karşılandı. Tarım arazilerinde artış olmamasına rağmen bu dönemde sağlanan verim ve üretim artışında modern makine ve ekipmanların rolü olduğu biliniyor.
2- Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ' nın da tespitlerine göre bu destekle,
Ülke ekonomisine katılan binlerce yeni ve teknolojik tarımsal mekanizasyon aracı ile tarımsal üretimde verim ve kalite artışı sağlandı.
Başta su olmak üzere doğal kaynaklardan sürdürülebilir yararlanma arttı. Küçük ölçekli ve atıl arazilerin kullanılması sağlandı.
Tarımsal ürünlerde ve tarım makinelerinde yeni pazar olanakları yaratıldı. Üreticinin rekabet gücü yükseldi.
Tarımda çalışma koşulları iyileşti.
Tarım makineleri sanayinin gelişmesine katkı sağlandı.
Yeni teknolojili makine üretimi ve kullanımı arttı.
Deney raporu olan tarım makinası sayısı artmıştır.
Alım gücü düşük olan çiftçilerin makine edinimine katkı sağlandı.
Tarım makineleri sanayinde istihdam arttı.
Yaratılan ek katma değer sayesinde sektörden sağlanan vergi gelirleri arttı.
Bu destek başlamadan yani 8 yıl önce tarım makineleri ve ekipmanlarında ithalatın yarısını karşılayacak bir ihracat söz konusuydu. Dış ticaret 250 milyon dolar açık veriyordu. Bugün ise tarım makineleri sektörü 800 milyon dolara yaklaşan ihracat hacmi ile yaklaşık yüzde 15 dış ticaret fazlası veriyor.
Özetle verilen destekler sadece çiftçiye, ülke tarımına değil, makine sanayisine, dış ticarete, istihdama da büyük bir ivme kazandırdı. Bu desteğin kaldırılması ile tarımda verimden üretime, istihdamdan dış ticarete kadar her kesim olumsuz etkilenecek. Çiftçi makine ve ekipman alamadığı için üretim yapamayacak. Makine imalatı kan kaybedecek. Yine üretim yerine ithalat desteklenecek.
Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı kapsamında 2007 yılından bu yana uygulanan yüzde 50 hibeli tarım makineleri ve ekipman desteği artık verilmeyecek.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ' nın 50 bin kişi üzerinde yaptığı 'etki analizinde' makine ve ekipman desteğinin tarım sektörüne, çiftçilere, makine ve ekipman imalat sektörüne çok olumlu katkı sağladığı sonucu çıktı. Buna rağmen desteğin kaldırılması sektörde şaşkınlık yarattı.
Makine ve ekipman desteği neden kaldırıldı?
AKP Hükümeti ' nin tarımda yaptığı en doğru işlerden birisi 2006 yılında pilot uygulamayla başlayan Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı oldu. Bu kapsamda tarımda modern makine ve ekipman kullanımı yaygınlaştı. Kırsalda kurulan çok sayıda ürün işleme, paketleme, ambalajlama ve benzeri işletmelerle çiftçinin ürünü değerlendi. Sulama yatırımları ile, özellikle basınçlı sulamada olumlu adımlar atıldı.
Bu yılın başında 20 Ocak ' ta Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker düzenlediği basın toplantısında Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı (2006-2014) kapsamında 1.1 milyar lira hibe ödendiğini, 5 bin 450 yeni tarımsal sanayi tesisi kurulduğunu ve 46 bin kişiye iş imkanı sağlandığını söylemişti.
Bu dönemde birçok uygulamada olduğu gibi Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı kapsamında da hükümete yakın olanlara, belli şirket ve kişilere ayrıcalıklar tanınması hep tartışıldı, konuşuldu. Belli bölge ve illere daha çok destek sağlandığı söylendi. Ancak, yanlış uygulamalara ve eksikliklerine rağmen doğru bir proje olduğunu söyleyebiliriz.
Kırsal kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı Kapsamında Tarıma Dayalı Ekonomik Yatırımların Desteklenmesine ilişkin uygulama tebliği 30 Nisan 2015 ' te Resmi Gazete ' de yayınlandı. 3 Mayıs 2015 ' te de aynı program kapsamında Bireysel Sulama Makine ve Ekipman Alımlarının Desteklenmesi Tebliği yayınlandı.
Destek programına ilişkin 18.01.2011 tarih ve 2011/1409 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı 2011-2015 dönemini kapsamasına rağmen çiftçilerin satın aldıkları ve 2007-2014 döneminde yüzde 50 hibe desteği sağlanan 43 farklı makine ve ekipmana ilişkin tebliğ ise yayınlanmadı. Böylece, el traktörü ve ekipmanları, mibzer, hasat makineleri, süt sağım ünitesi ve soğutma tankı, yem makineleri ve benzeri toplam 42 makine ve ekipman destekleme kapsamından çıkarılmış oldu.
Tarım makineleri ve ekipmanları sektörünün örgütü konumundaki Türk Tarım Alet ve Makinaları İmalatçıları Birliği (TARMAKBİR), makine ve ekipman desteğinin devam etmesi için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Başbakan Ahmet Davutoğlu, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker ve ilgili diğer bakanlık ve bürokratlar nezdinde bir dizi girişimde bulundu.
Projenin yürütücüsü konumundaki Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarım Reformu Genel Müdürlüğü TARMAKBİR ' in resmi yazısına Bakan adına Genel Müdür Dr. Gürsel Küsek imzasıyla verdiği yanıtta bu desteğin kaldırıldığını resmen bildirdi. Yazıda, Bakanlar Kurulu Kararı ' na atıfta bulunularak: 2015 yılında 18.01.2011 tarih ve 2011/1409 sayılı Bakanlar Kurulu kapsamında Makine ve Ekipman tebliği çıkarılması düşünülmemektedir. Ancak, 22.01.2015 tarih ve 29244 sayılı Resmi Gazete ' de yayımlanan ' T.C. Ziraat Bankası A.Ş. ve Tarım Kredi Kooperatiflerince Tarımsal üretime Dair Düşük Faizli Yatırım ve İşletme Kredisi kullanılmasına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı ' kapsamında Tarımsal Mekanizasyon kredileri için faiz indirimi uygulanmaktadır.
Bakanlık, makine ve ekipman imalatçılarına, çiftçilere size yüzde 50 hibe desteği vermeyeceğiz. Bu makine ve ekipmanları kredi ile alırsanız faiz indirimi uygulayacağız diyor.
Faiz indirimi konusunda da çiftçilerin, makine ve ekipman imalatçılarına verilen söz öncelikle yüzde 100 faiz indirimiydi. Ancak yüzde 50 faiz indirimi uygulanması yönünde karar çıktı. Çiftçiler yüzde 50 hibe destek hakkını kaybettiği gibi, yüzde 100 faiz indirimi yerine yüzde 50 indirimle yetinmek zorunda kalacak.
Desteğin kaldırılması tarımı nasıl etkileyecek?
Bu soruya verilecek en iyi yanıt, desteğin tarıma, çiftçiye, makine ve imalat sektörüne sağladığı katkıda görmek mümkün.
1- Desteğin uygulandığı 2007-2014 döneminde 2.4 milyar lira tutarında makine ve ekipman satışı yapıldı. Bunun yarısı devlet tarafından karşılandı. Tarım arazilerinde artış olmamasına rağmen bu dönemde sağlanan verim ve üretim artışında modern makine ve ekipmanların rolü olduğu biliniyor.
2- Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ' nın da tespitlerine göre bu destekle,
Ülke ekonomisine katılan binlerce yeni ve teknolojik tarımsal mekanizasyon aracı ile tarımsal üretimde verim ve kalite artışı sağlandı.
Başta su olmak üzere doğal kaynaklardan sürdürülebilir yararlanma arttı. Küçük ölçekli ve atıl arazilerin kullanılması sağlandı.
Tarımsal ürünlerde ve tarım makinelerinde yeni pazar olanakları yaratıldı. Üreticinin rekabet gücü yükseldi.
Tarımda çalışma koşulları iyileşti.
Tarım makineleri sanayinin gelişmesine katkı sağlandı.
Yeni teknolojili makine üretimi ve kullanımı arttı.
Deney raporu olan tarım makinası sayısı artmıştır.
Alım gücü düşük olan çiftçilerin makine edinimine katkı sağlandı.
Tarım makineleri sanayinde istihdam arttı.
Yaratılan ek katma değer sayesinde sektörden sağlanan vergi gelirleri arttı.
Bu destek başlamadan yani 8 yıl önce tarım makineleri ve ekipmanlarında ithalatın yarısını karşılayacak bir ihracat söz konusuydu. Dış ticaret 250 milyon dolar açık veriyordu. Bugün ise tarım makineleri sektörü 800 milyon dolara yaklaşan ihracat hacmi ile yaklaşık yüzde 15 dış ticaret fazlası veriyor.
Özetle verilen destekler sadece çiftçiye, ülke tarımına değil, makine sanayisine, dış ticarete, istihdama da büyük bir ivme kazandırdı. Bu desteğin kaldırılması ile tarımda verimden üretime, istihdamdan dış ticarete kadar her kesim olumsuz etkilenecek. Çiftçi makine ve ekipman alamadığı için üretim yapamayacak. Makine imalatı kan kaybedecek. Yine üretim yerine ithalat desteklenecek.
