Tarım destek bütçesinde 2021'de artış olmayacak. 2020'de olduğu gibi toplamda 22 milyar lira destek verilecek. Ancak destek kalemlerinde önemli değişiklikler olacak. Mazot, gübre ve hayvancılık desteklerinde önemli kesintiler yapılacak. Sertifikalı tohum ve fidan kullanımında ise destekler artırılacak.
Yazar
Ali Ekber Yıldırım
-
7:14 | 28 Ekim 2020
Sertifikalı tohum ve fidan desteği artacak
Çiftçinin merakla beklediği 2021 yılında ödenecek tarım desteklerinin bütçesi belli oldu. Tarım destekleri, 2020’de olduğu gibi 2021’de de 22 milyar lira olarak belirlendi. Destekleme bütçesinde toplamda hiç bir artış yapılmadı. Ancak, bütçe içerisinde önemli değişiklikler yapıldı. Bazı kalemlerde destekler artırılırken bazılarında düşürüldü. En dikkat çekeni ise mazot, gübre ve hayvancılık desteklerinde 787 milyon lira kesinti yapılacak olması. Sertifikalı tohum ve fidan kullanım desteğinde ise 186 milyon lira artış öngörülüyor.
Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından hazırlanan ve Resmi Gazete’nin 27 Ekim 2020 tarihli Mükerrer sayısında yayınlanan “2021 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı”na göre, ödemesi 2021 bütçesinden yapılacak olan 2020 ürünü tarım destekleri için 22 milyar lira ödenek ayrıldı. Destekleme bütçesinde hiç bir artış yapılmadığı için artan üretim nedeniyle bir çok kalemde destekler reel olarak azalacak. Çiftçi daha az destek alacak.
Mazot ve gübre desteği 229 milyon azalacak
Çiftçinin en fazla kullandığı iki girdi olan mazot ve gübre desteğinde 2021 yılında 229 milyon lira kesinti yapılacak. Mazot için çiftçilere 2020 yılında 2 milyar 901 milyon lira destek ödemesi yapılırken, 2021’de yüzde 6.1 düşüşle 2 milyar 724 milyon lira ödeme yapılacak. Çiftçi, 2021’de 177 milyon lira daha az mazot desteği alacak. Mazot fiyatı artarken destek azalacak. Hükümetin daha önce açıkladığı ancak uygulamadığı “mazotun yarısı bizden” sözünden daha çok uzaklaşılmış olunacak.
Gübre için çiftçilere yapılan destek ödemesi aynı dönemde yüzde 6.2 oranında düşüşle 840 milyon liradan 788 milyon liraya düşecek. Çiftçi, 2021’de bu yıla göre 52 milyon lira daha az destek alacak.
Hayvancılık desteklerinde yüzde 9.6 kesinti olacak
Destekleme bütçesinde 2020 yılında yüzde 31.2 ile en yüksek paya sahip olan hayvancılık desteklemelerinde 2021’de yüzde 9.6 oranında kesinti yapılacak. Destekleme bütçesinde hayvancılığın payı yüzde 28.6’ya düşecek.
Cumhurbaşkanlığı Yıllık Program’a göre, hayvancılık destekleme ödemeleri 6 milyar 862 milyon liradan 6 milyar 304 milyon liraya düşecek. Çiftçi 2021’de 558 milyon lira daha az destek almış olacak.
En çok kesinti ÇATAK’ta
Destekleme bütçesinde en yüksek oranlı kesinti Çevre Amaçlı Tarım Arazilerini Koruma Programı (ÇATAK) kapsamındaki destekte olacak. Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programa göre, 2020 yılında 150 milyon lira olan ÇATAK desteği yüzde 33.3 kesinti ile 100 milyon liraya düşürülüyor. ÇATAK desteği 2019’da 85 milyon liradan yüzde 76.5 oranındaki artışla 150 milyon liraya çıkarılmıştı. 2021’de 100 milyon liraya düşürülmesi dikkat çekti.
Sertifikalı tohum ve fidan desteği yüzde 92.5 artacak
Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’na göre Alan Bazlı Tarımsal Destekleme Ödemeleri kapsamında 2020 yılında 5 milyar 287 milyon lira olan destek tutarı yüzde 1.7 oranındaki düşüşle 2021’de 5 milyar 199 milyon liraya düşecek. Ancak bu kapsamda yer alan sertifikalı tohum ve fidan kullanımında büyük artış öngörülüyor. Programa göre, 2020 yılında 201 milyon lira olan sertifikalı tohum ve fidan kullanım desteği kapsamında 2021’de 387 milyon lira ödeme yapılacak. Sertifikalı tohum ve fidan kullanım desteği yüzde 92.5 artırılacak.
Kırsal Kalkınma amaçlı desteklerde artış
Programa göre, kırsal kalkınma amaçlı tarımsal desteklemede yüzde 28.2 oranında artış öngörülüyor. 2019’da 1 milyar 436 milyon lira olan bu destek kapsamında 2021 yılında 1 milyar 750 milyon lira destek ödenmesi planlanıyor.
Bu destek kaleminde Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu tarafından sağlanan hibe kredisi de var. Avrupa Birliği, Katılım Öncesi Yardım Aracı Kırsal Kalkınma Programı(IPARD) kapsamında Türkiye’de kırsal kalkınma yatırımlarının desteklenmesi amacıyla proje bazında yüzde 75 oranında hibe desteği sağlıyor. Hibenin yüzde 25’lik bölüm ise Tarım ve Orman Bakanlığı bütçesinden karşılanıyor. Bu kapsamda, Cumhurbaşkanlığı Yıllık Program’da da belirtildiği gibi kırsal kalkınma amaçlı tarımsal destekler için ayrılan 1 milyar 750 milyon liralık bütçenin 450 milyon lirası Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu hibesi karşılığıdır. 2020’de bu hibe bütçesi 405 milyon liraydı.
Prim desteklerinde yüzde 1.2 artış öngörülüyor
Programdaki verilere göre, hayvancılıktan sonra en yüksek destek kalemi olan fark ödemesi/prim desteğinde yüzde 1.2 oranında artış yapılacak. 2020 yılı bütçesinde 5 milyar 842 milyon lira olan fark ödemesi, 2021 bütçesinde 5 milyar 915 milyon liraya çıkarılıyor. Fark ödemesi desteği 73 milyon lira artırılmış olacak.
Hububat ve bakliyat ürünlerinde destek miktarı 2020 yılı bütçesine göre yüzde 14.5 oranında artırılacak. Hububat ve bakliyat primi olarak çiftçiye 2020’de 2 milyar 193 milyon lira ödeme yapılırken 2021’de üretimdeki artışa bağlı olarak 2 milyar 511 milyon liraya yükselecek.
Arz açığı ürünlerde destek azalacak
Prim destekleri kapsamında arz açığı olarak adlandırılan kütlü pamuk, zeytinyağı, dane zeytin, ayçiçeği, soya fasulyesi, kanola, aspir ve dane mısır için ödenen desteklerde ise yüzde 7.3 düşüş olacak. Programa göre, arz açığı ürünler için 2020’de 3 milyar 467 milyon lira ödenirken 2021’de 3 milyar 215 milyon lira ödeme yapılması planlandı.
Fındık ve çayda artış yok
Karadeniz Bölgesi’nin en önemli iki ürünü olan fındık ve çay için üreticilere ödenen desteklerde herhangi bir artış yapılmadı. Fındıkta alan bazlı destek kapsamında üreticiye dekar başına ödenen destek 2020’de olduğu gibi 2021’de de toplamda 899 milyon lira olacak.
Telafi edici ödemeler kapsamındaki çay budama tazminatı ve masrafları desteği de 2020 yılında olduğu gibi 2021’de de 300 milyon lira olacak.
2021 Yılı Programı’nda destek açıklaması
Resmi Gazete’de yayınlanan “2021 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı”nda tarımsal desteklerle ilgili şu değerlendirmeye yer verildi: ” Ülkemizde bitkisel üretimde destekler, Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli çerçevesinde ilçe düzeyinde belirlenen ürün listeleri esas alınarak uygulanmaktadır. Hayvancılıkta il ve bölge bazında ayrıştırılmış bir destekleme modeline geçiş yapılmış ve bölgesel kalkınma projelerinin uygulandığı yörelere özgü destekler artırılmıştır. Su ürünlerinde ise kayıt dışılığın önlenmesi ve verimliliğin artırılmasına yönelik destekleme uygulamalarına devam edilmektedir.
Tarımsal Destekleme Bütçesi 2020 yılında, On Birinci Kalkınma Planı hedefleriyle uyumlu olarak bir önceki yıla göre yüzde 29,4 oranında artırılmış ve 21,97 milyar TL’ye ulaşmıştır. 2021 yılında ise bir önceki yıl seviyesi korunarak 22 milyar TL olarak öngörülmüştür. Bitkisel üretimi artırmaya yönelik sertifikalı tohum ve fidan desteği, hububat ve bakliyatta fark ödemesi desteği ile kırsal kalkınma amaçlı tarımsal desteklerin bütçeleri 2021 yılında en fazla artış öngörülen destek kalemleri olmuştur.”
Yazar
Ali Ekber Yıldırım
-
7:14 | 28 Ekim 2020
Çiftçinin merakla beklediği 2021 yılında ödenecek tarım desteklerinin bütçesi belli oldu. Tarım destekleri, 2020’de olduğu gibi 2021’de de 22 milyar lira olarak belirlendi. Destekleme bütçesinde toplamda hiç bir artış yapılmadı. Ancak, bütçe içerisinde önemli değişiklikler yapıldı. Bazı kalemlerde destekler artırılırken bazılarında düşürüldü. En dikkat çekeni ise mazot, gübre ve hayvancılık desteklerinde 787 milyon lira kesinti yapılacak olması. Sertifikalı tohum ve fidan kullanım desteğinde ise 186 milyon lira artış öngörülüyor.
Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından hazırlanan ve Resmi Gazete’nin 27 Ekim 2020 tarihli Mükerrer sayısında yayınlanan “2021 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı”na göre, ödemesi 2021 bütçesinden yapılacak olan 2020 ürünü tarım destekleri için 22 milyar lira ödenek ayrıldı. Destekleme bütçesinde hiç bir artış yapılmadığı için artan üretim nedeniyle bir çok kalemde destekler reel olarak azalacak. Çiftçi daha az destek alacak.
Mazot ve gübre desteği 229 milyon azalacak
Çiftçinin en fazla kullandığı iki girdi olan mazot ve gübre desteğinde 2021 yılında 229 milyon lira kesinti yapılacak. Mazot için çiftçilere 2020 yılında 2 milyar 901 milyon lira destek ödemesi yapılırken, 2021’de yüzde 6.1 düşüşle 2 milyar 724 milyon lira ödeme yapılacak. Çiftçi, 2021’de 177 milyon lira daha az mazot desteği alacak. Mazot fiyatı artarken destek azalacak. Hükümetin daha önce açıkladığı ancak uygulamadığı “mazotun yarısı bizden” sözünden daha çok uzaklaşılmış olunacak.
Gübre için çiftçilere yapılan destek ödemesi aynı dönemde yüzde 6.2 oranında düşüşle 840 milyon liradan 788 milyon liraya düşecek. Çiftçi, 2021’de bu yıla göre 52 milyon lira daha az destek alacak.
Hayvancılık desteklerinde yüzde 9.6 kesinti olacak
Destekleme bütçesinde 2020 yılında yüzde 31.2 ile en yüksek paya sahip olan hayvancılık desteklemelerinde 2021’de yüzde 9.6 oranında kesinti yapılacak. Destekleme bütçesinde hayvancılığın payı yüzde 28.6’ya düşecek.
Cumhurbaşkanlığı Yıllık Program’a göre, hayvancılık destekleme ödemeleri 6 milyar 862 milyon liradan 6 milyar 304 milyon liraya düşecek. Çiftçi 2021’de 558 milyon lira daha az destek almış olacak.
En çok kesinti ÇATAK’ta
Destekleme bütçesinde en yüksek oranlı kesinti Çevre Amaçlı Tarım Arazilerini Koruma Programı (ÇATAK) kapsamındaki destekte olacak. Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programa göre, 2020 yılında 150 milyon lira olan ÇATAK desteği yüzde 33.3 kesinti ile 100 milyon liraya düşürülüyor. ÇATAK desteği 2019’da 85 milyon liradan yüzde 76.5 oranındaki artışla 150 milyon liraya çıkarılmıştı. 2021’de 100 milyon liraya düşürülmesi dikkat çekti.
Sertifikalı tohum ve fidan desteği yüzde 92.5 artacak
Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’na göre Alan Bazlı Tarımsal Destekleme Ödemeleri kapsamında 2020 yılında 5 milyar 287 milyon lira olan destek tutarı yüzde 1.7 oranındaki düşüşle 2021’de 5 milyar 199 milyon liraya düşecek. Ancak bu kapsamda yer alan sertifikalı tohum ve fidan kullanımında büyük artış öngörülüyor. Programa göre, 2020 yılında 201 milyon lira olan sertifikalı tohum ve fidan kullanım desteği kapsamında 2021’de 387 milyon lira ödeme yapılacak. Sertifikalı tohum ve fidan kullanım desteği yüzde 92.5 artırılacak.
Kırsal Kalkınma amaçlı desteklerde artış
Programa göre, kırsal kalkınma amaçlı tarımsal desteklemede yüzde 28.2 oranında artış öngörülüyor. 2019’da 1 milyar 436 milyon lira olan bu destek kapsamında 2021 yılında 1 milyar 750 milyon lira destek ödenmesi planlanıyor.
Bu destek kaleminde Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu tarafından sağlanan hibe kredisi de var. Avrupa Birliği, Katılım Öncesi Yardım Aracı Kırsal Kalkınma Programı(IPARD) kapsamında Türkiye’de kırsal kalkınma yatırımlarının desteklenmesi amacıyla proje bazında yüzde 75 oranında hibe desteği sağlıyor. Hibenin yüzde 25’lik bölüm ise Tarım ve Orman Bakanlığı bütçesinden karşılanıyor. Bu kapsamda, Cumhurbaşkanlığı Yıllık Program’da da belirtildiği gibi kırsal kalkınma amaçlı tarımsal destekler için ayrılan 1 milyar 750 milyon liralık bütçenin 450 milyon lirası Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu hibesi karşılığıdır. 2020’de bu hibe bütçesi 405 milyon liraydı.
Prim desteklerinde yüzde 1.2 artış öngörülüyor
Programdaki verilere göre, hayvancılıktan sonra en yüksek destek kalemi olan fark ödemesi/prim desteğinde yüzde 1.2 oranında artış yapılacak. 2020 yılı bütçesinde 5 milyar 842 milyon lira olan fark ödemesi, 2021 bütçesinde 5 milyar 915 milyon liraya çıkarılıyor. Fark ödemesi desteği 73 milyon lira artırılmış olacak.
Hububat ve bakliyat ürünlerinde destek miktarı 2020 yılı bütçesine göre yüzde 14.5 oranında artırılacak. Hububat ve bakliyat primi olarak çiftçiye 2020’de 2 milyar 193 milyon lira ödeme yapılırken 2021’de üretimdeki artışa bağlı olarak 2 milyar 511 milyon liraya yükselecek.
Arz açığı ürünlerde destek azalacak
Prim destekleri kapsamında arz açığı olarak adlandırılan kütlü pamuk, zeytinyağı, dane zeytin, ayçiçeği, soya fasulyesi, kanola, aspir ve dane mısır için ödenen desteklerde ise yüzde 7.3 düşüş olacak. Programa göre, arz açığı ürünler için 2020’de 3 milyar 467 milyon lira ödenirken 2021’de 3 milyar 215 milyon lira ödeme yapılması planlandı.
Fındık ve çayda artış yok
Karadeniz Bölgesi’nin en önemli iki ürünü olan fındık ve çay için üreticilere ödenen desteklerde herhangi bir artış yapılmadı. Fındıkta alan bazlı destek kapsamında üreticiye dekar başına ödenen destek 2020’de olduğu gibi 2021’de de toplamda 899 milyon lira olacak.
Telafi edici ödemeler kapsamındaki çay budama tazminatı ve masrafları desteği de 2020 yılında olduğu gibi 2021’de de 300 milyon lira olacak.
2021 Yılı Programı’nda destek açıklaması
Resmi Gazete’de yayınlanan “2021 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı”nda tarımsal desteklerle ilgili şu değerlendirmeye yer verildi: ” Ülkemizde bitkisel üretimde destekler, Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli çerçevesinde ilçe düzeyinde belirlenen ürün listeleri esas alınarak uygulanmaktadır. Hayvancılıkta il ve bölge bazında ayrıştırılmış bir destekleme modeline geçiş yapılmış ve bölgesel kalkınma projelerinin uygulandığı yörelere özgü destekler artırılmıştır. Su ürünlerinde ise kayıt dışılığın önlenmesi ve verimliliğin artırılmasına yönelik destekleme uygulamalarına devam edilmektedir.
Tarımsal Destekleme Bütçesi 2020 yılında, On Birinci Kalkınma Planı hedefleriyle uyumlu olarak bir önceki yıla göre yüzde 29,4 oranında artırılmış ve 21,97 milyar TL’ye ulaşmıştır. 2021 yılında ise bir önceki yıl seviyesi korunarak 22 milyar TL olarak öngörülmüştür. Bitkisel üretimi artırmaya yönelik sertifikalı tohum ve fidan desteği, hububat ve bakliyatta fark ödemesi desteği ile kırsal kalkınma amaçlı tarımsal desteklerin bütçeleri 2021 yılında en fazla artış öngörülen destek kalemleri olmuştur.”
