Verdiğiniz bu değerli bilgiler için çok teşekkür ederim.Herkese merhabalar,bizim için başarılı geçen 2018 Konya Tarım fuarında gerek forumdan gerekse dışardan gelen ziyaretçilerimize çok teşekkür ederiz.
Tarım fuarında gelen ziyaretçilerin ve forumdaki arkadaşların ortak sorunlarından olan meme(nozzle)seçimi ve ilaçlama makinesi ayar zorluğu hakkında bu yazıyı yazma gereği duydum,bunun için fuar öncesi standımızda çalıştırmak üzere meme farklarını ve özelliklerini göstermek amacıyla nozzle demo ünitesi yaptık ve oldukça ilgi gördü.
Arkadaşlar öncelikle pirinç meme(konik yada pul) ve jet meme(yelpaze hüzmeli)farklarını çoğunuz biliyorsunuzdur fakat bilmeyen arkadaşlar için pirinç memenin yüksek basınçlarda çalıştığını,rüzgarlı havalarda sürüklenme oranının fazla olduğunu ve maalesef çiftçilerimizin yüksek basınçta (20-30Bar)ilaçlama yaptıklarında su damlacıklarının basınç altında çok küçük parçalara ayrılarak havadan hafif hale gelmesi bakımından uçup gitmektedir,bazı çiftçilerimiz kendi tabirleriyle ilaçlamalarını yüksek basınçta ve dumanlama yaparak yaptıklarında maalesef atılan ilaç miktarının bir kısmı rüzgarla birlikte komşu arazilere gitmekte yada buharlaşmaktadır,yüksek basınç altında damla boyutları çok küçük olduğundan bu sorunlar kaçınılmazdır.Avrupa'da 80'li yıllardan itibaren bu memelerin kullanımı yasaklanmıştır,peki siz neden satıyorsunuz sorularınızı duyar gibiyim;ülkemizde Maalesef bu memelerin kullanımında herhangi bir kısıtlama yoktur ve biz müşterilerimize jet memelerin herzaman daha uygun olduğunu anlatmakla mükellefiz,malesef son kararı müşteri verdiği için jet meme satışlarımızın oranı oldukça düşüktür.Bu konunun ancak Tarım Bakanlığı yada Tarım Alet Test Merkezi(Tamtest) tarafından çözüleceğine inanıyoruz,bilindiği üzere ülkemizde üretilen pompalarında basınçları 40-50 Bar civarındadır halbu ki ithal ilaçlama makinalarına bakarsanız pompa basınçları 20 Bardır,kullandıkları manometre(basınç saatleri)20-25Bar skala değerindeyken bizimkiler maalesef 50-100 bar aralığındadır,ben zamanla bu sorunların aşılacağını düşünüyor ve düşük basınçlarda ve yelpaze hüzmeli yada hava enjektörlü memeler kullanılarak daha doğru ve homojen ilaçlama yapılacağını umut ediyorum.
Atomizasyon sıvının en küçük parçalarına ayrılma işlemidir,atomizasyon sürecinde sıvılar damla haline dönüştürülür.
İlaç normum ne olmalı? 1 dekara ne kadar ilaçlama yapmalıyım? traktörün ilerleme hızı ne olmalı?
Hangi tip memeyi kullanmalıyım? Basınç değerim ne olmalı? PTO devrim ne olmalı?gibi sorulara elimden geldiğince ve araştırmalarım doğrultusunda sizleri bilgilendirmek isterim.
Öncelikle yeni model traktörlerde hız göstergesi mevcut fakat olmayan traktörler için mutlaka hızınızı bilmek zorundasınız,bunun için boş arazinizde 100 metrelik bir ölçü belirleyin,ilaçlama yaparken kullanacağınız vites ve gaz oranını ayarlayın,başlangıç noktasından yeterli uzaklıkta olan bir noktadan traktörünüzü kullanmaya başlayın,başlangıç ve bitiş noktaları arasındaki kattetiğiniz zamanı(sn olarak)ölçün ve mesafe=hız x zaman formülünden kolaylıkla hızınızı bulabilirsiniz,örnek veriyorum Hız(km/h)=uzaklık(m) x 3.6 / zaman(saniye) ,uzaklığımız 100 metreydi ve bu mesafeyi biz 36 saniyede kattettik diyelim,formüle göre hızımız 10km/h çıkacaktır.
Ekli dosyayı görüntüle 25029
PTO devri
Sıvı basıncımız ve dolayısıyla debi miktarımız(akış miktarı)pto devrine göre doğru orantılı olarak artmaktadır,yani traktörümüzün hızına bağlı olarak pto devri değişmektedir,(bazı traktörlerde sabit kalabilir)buda ilaçlama ayarımızı(basıncı ve debiyi)değiştirerek ilaç normunu etkilemektedir.Ben bunun çözümünü ilaçlamaya başlamadan önce el gazı yardımıyla pto devrini 540 devire almak ve daha sonra ilaçlama işlemine başlamak olduğunu düşünüyorum,yani traktör hızlansada yavaşlasada pto devri sabit kalacaktır,sizlerin tecrübelerini ve önerilerini merak ediyorum.
İlaç normu size ilaç üreticisinin yada Ziraat Mühendislerinin size önereceği 1 dekara(1000 mtkare) atılacak olan ilaç miktarının lt. Olarak karşılığıdır.
Debi miktarı; 1 memeden 1 dakikada geçen sıvı miktarıdır,eğer jet meme kullanıyorsanız bunun İSO standart renklerine göre delik çapları standarttır ve basınca göre debi miktarları sabittir,eğer ki pirinç meme kullanıyorsanız basıncınızı 10 Bar a ayarlayın ve herhangi bir memenin altına ölçü kabı koyun 1 dakika boyunca kapta kaç litre su birikmişse bu sizin 1 memedeki debi(birim zamanda geçen akış miktarı)miktarını verir,bu işlemi 1 kaç memede yapıp ortalamasını alırsanız daha sağlıklı sonuç elde edilir,pirinç memelerdeki delik çapı 1-1,2-1.5 mm gibi değişken değerlere sahiptir,şuda unutulmamalıdır ki yüksek basınçlarda ve ilacın kimyasal etkisine bağlı olarak pirinç memede takılı olan pulun delik çapı zamanla basınç etkisiyle büyür ve debi miktarı değişmiş olur,bu jet memeler içinde geçerlidir.
Şimdi gelelim formüllerimize,bu formüller sizi korkutmasın çünkü örnekleriyle anlatmaya çalışacağım,diyelimki ilaç normumuzu(dekara atılan ilaç miktarı) ve debi miktarımızı biliyoruz ve Traktör ilerleme hızını hesap edeceğiz;formülümüz:
120(sabit sayı)x 1meme debisi(l/dk)
km/h= ---------------------------------------
ilaç normu(l/da)
1 dekara 30 litre ilaç atacağız,1 meme debimiz 1,5 l/dk dersek 120 x 1.5 / 30 = 6km/h
Yani traktör ilerleme hızımız 6 km/h olmalıdır.
Önemli not:Akıllı cep telefonlarında gps ile hız ölçümü yapabilen speedmeter yada değişik uygulamalar mevcut bunlardan faydalanabilirisniz,ve lechler agriculture adı altında cep telefonları uygulaması vasıtasıyla bu formülleri kullanmadan kolaylıkla otomatik hesap tablosunu kullanabilirsniz.
İlaç normunu hesap etmek için,formülümüz:
120(sabit sayı) x 1 meme debisi(l/dk)
ilaç normu(l/da) = -----------------------------------------------
ilerleme hızı(km/h)
Diyelimki 5 km/h hızla gideceğiz ve 1 mememizin debisi 1 l/dk, bu formüle göre
120 x 1 / 5 = 24 l/da Yani 1 dekara 24 litre ilaç atılacak demektir.
Basınç-Debi ilişkisi
Basınç=Birim yüzeye dik olarak etki eden kuvvete basınç denir.
1 bar=1 atm.= 1mmkarelik yüzeye dikey olarak 0,1 N luk etkinin dikey olarak yaptığı basınç miktarı.
Debi=Birim zamanda birim alandan geçen akış miktarı.
Arkadaşlar ilaçlama makinalarında kullandığımız pompalar pozitif deplasmanlı membranlı pompalardır,bu pompalar kazanç ve verim bakımından gayet başarılıdır,PTO devrine göre debi ve basınç miktarı doğru orantılı olarak artar,
Basınç ve Debi ilişkiside şöyledir,siz basıncı 4 katına çıkardığınızda debi miktarı 2 kat artar,örnek;
2 bar basınçta debimiz 2 lt/dk olsun biz basıncımızı 8 bar yaptığımızda debi miktarımız 4 lt/dk olur.
İlaçlama kanat(kol) yükseliği
Sağlıklı bir ilaçlama yapmak için ilaçlama memeleri ve bitki arasındaki mesafe önemlidir bu memenin atım açısıyla değişkenlik gösterir,yelpaze hüzmeli memeler 80 ila 110 derece atım açısına sahiptir(genelde 110 derece) sizde bu açıya göre meme ve bitki arası mesafeyi 40-50 cm arasında ayarlamanız yeterlidir(110 derece)Konik hüzmeli yani pirinç memelerde ise 2 hüzme arasında örtüşen alanın en az olacak şekilde bırakılması gerekir.
Ekli dosyayı görüntüle 25030
Ekli dosyayı görüntüle 25031
İlaçlama yaparken sürüklenmenin azaltılması
Bu önemli bir konudur,ialçlama esnasında rüzgarın hızı,traktörün hızı,memelerin ilaçlama yapılacak olan bitkilerden yüksekliği,damla büyüklüğü ve buharlaşma.Bunlardan biri yaşandığında Maalesef ilaçlarımız komşu tarlalara uçmakta yada yakındaki suları kirletmektedir,Rüzgarlı havalarda hava enjektörlü yada hız memeleri kullanılarak(rüzgarda sürüklenmeyen)bu sorunlar aşılabilir,ama çok rüzgarlı havalarda ve yüksek hızda ilaçlama sağlıklı değildir.
Jet yelpaze hüzmeli memeler
bu tabloda dünya standartı olan İSO renk tablosu görülmektedir,her rengin meme delik çapı farklıdır,dolayısıyle debi miktarıda değişir,örnek vermek gerekirse 110-03 yada 80-03 rakamlarının anlamı 110 memenin atım açısı,03 ise delik alanı ölçüsüdür,delik alanı fazlalaştıkça debi miktarıda artar,1 dekara 30-40 lt ilaç atılacaksa meme seçimi 04 yani kırmızı olamaldır,03 mavi ile 20-25 lt civarı atılabilir,eğer mavi kullanayım ve basıncı yükseltip 40 lt/da atayım derseniz bu sefer yüksek basınca giren sıvı miktarının boyutu değişeceğinden yani daha çok atomizasyon olacağından sıvı damlacıkları sürüklenir,bu memeleri kullanırken 7 yada 8 barı geçmemeye çalışın.
Ekli dosyayı görüntüle 25032
Son olarak sizlerden isteklerim şu şekilde olacak,bunları ne kadar çok kişiye ulaştırabilirsek hem doğamızı korumuş hemde çocuklarımıza ve gelecek nesillere güzel topraklar bırakmış oluruz.
-İlaçlama makinanızıın bakımlarını düzenli olarak yapmalısınız,kış öncesi pompa için antifriz eklenmesi,filitrelerin sık sık temizlenmesi(ana filitre-basınç filitresi-meme filitresi),ilaçlama işlemi bitiminde deponun yıkanması ve Makine uzun süre kullanılmayacaksa basınç ayar topuzunun sıkılı kalmaması,pompa yağının kontrol edilmesi ve kaçak testlerinin yapılması.
-Boş ilaç kaplarının gelişigüzel atılmaması,bunların toplanıp atıbbi atık alan yerlere veya belediyelere teslim edilmesi
-Yüksek basınçlarda ilaçlama yapılmaması(prinç memeler için 5-15 Bar,plastik yelpaze hüzmeli jet memeler için 2-7 Bar civarında)
-Yelpaze hüzmeli memeler kullanılması,bu memelerin bir avantajıda damla kesici özelliği bulunmasıdır,iilaçlama işlemi bittikten sonra pto durdurulduğunda konik pirinç memelerden hala ilaç damlatmaya devam eder ama bu sorun damla kesici ile jet memelerde aşılmıştır.
Bu fotolarda fuar standımızdaki nozzle demo ünitemiz.
Ekli dosyayı görüntüle 25033Ekli dosyayı görüntüle 25034Ekli dosyayı görüntüle 25035Ekli dosyayı görüntüle 25037
İyiki varsınız.
