Melas ve Toplam Karma Rasyon ile ilgili Soru ve Cevaplar:
1- Melas mineral içerir mi?
Hayır, ancak çoğunlukla melas, hayvanlara oldukça az miktarlarda verilmesi gereken mineral ya da diğer maddelerin verilmesinde taşıyıcı olarak kullanılır.
2- Toplam Karma Rasyon içindeki kuru madde miktarı ne kadar olmalıdır?
Toplam karma yemde bulunan kuru madde alt sınırının % 40-45, üst sınırının da % 55-60 olması önerilir.
3- Toplam Miks/karma Rasyonda mısır silajı ve yonca silajının her ikisini birlikte kullanmak mümkün müdür? Eğer bu mümkün ise, TMRın nemi nasıl ayarlanabilir?
Evet kullanılabilir. Hedef, Toplam Miks/Karma Rasyonunun (TMR)% 45 ila % 55 arasında kuru madde içermesidir. Konsantre yemler % 85 ila % 95 oranında kuru madde içerir.
Bu nedenle, mısır ve yonca silajları çok fazla nem içermediği takdirde; doğru miktarda konsantre yem ilave edilmesi ile istenen aralıkta kuru madde bulunduran karma yem elde
edilebilir.
4- Diğer bir deyişle, yüksek derecede nem içermesini önlemek için rasyona saman türümadde eklemek gerekli midir?
Eğer silaj doğru miktarda kuru madde içeriğine sahipse, saman türü maddeler gerekli değildir.
5- Mısır silajı ve yonca silajı ABDde nasıl birlikte kullanılmaktadır?
Toplam karma yemdeki mısır silajının yonca silajına oranı; her bir hammaddenin maliyetine, temin edilebilmesine ve rasyondaki ihtiyaçlara bağlıdır. Bu hususlar dikkate
alındığında yonca silajının toplam karma yeme ilave edilme oranı, % 25ten % 75e kadar değişebilir. Ayrıca protein kaynağı olan yem hammaddeleri ile enerji kaynağı olan yem
hammaddelerinin maliyeti, yem maddelerinin elde edilebilirliğiyle birlikte düşünülerek karar verilmelidir.
6- Yonca silajının hazırlanması sırasında, silaja karbonhidrat içeren arpa, melas gibi bazı yem katkı maddeleri eklemeli miyiz?
Hayır, bunlar yalnızca daha yavaş bir fermantasyon sürecine yol açar ve düşük kalitede silaj elde edilmesine neden olur. Ek karbonhidrat kaynakları, özellikle nişasta, silaj
materyalindeki fermantasyonu yavaşlatır. Silaj yapımında hedef, pH değerini en kısa sürede 4.0 ila 4.5e kadar indirmektir.
7- Karbonhidrat içeren arpa, melas gibi yem katkı maddeleri fermantasyonu nasıl yavaşlatmaktadır?
Ortamda oksijen tamamen yok olana kadar kaba yem hücreleri soluk alıp vermeye (respirasyon) devam eder. Normal aktivitelerini yerine getirmek için gerekli olan enerjiyi,
karbonhidratlardan respirasyon ile dönüştürürler. Karbonhidratlar yakılıp enerjiye dönüştürüldüğünde ısı ortaya çıkmaktadır. Bu sebepten, silaj çukurundaki oksijen en kısa
sürede ortamdan uzaklaştırılmalıdır. Açığa çıkan bu ısı, silaj kalitesini bozar; o nedenle minimize edilmelidir. Silajlık kaba yemden oksijenin uzaklaştırılması gecikir ise (silaj
iyice sıkıştırılmaz ise veya arpa, melas, yonca gibi ekstra karbonhidrat içeren kaynaklar ilave edilirse), istenilen fermantasyon işlemi süresi uzayabilir. Bu şekilde, respirasyonun
süresi arttırılır ise, istenmeyen küflerin üremesine ve silajlık kaba yemin ısınmasına yol açar. Kaba yem kitlesi içindeki oksijen miktarını en aza indirmek, bu respirasyon süresini
kısaltmada en iyi yoldur. Bu şekilde uygulama yapıldığında istenmeyen küf üremesi, silajda kalitenin düşmesi veya olası bir silo yangını önlenmiş olur.
8- Bu yem katkı maddelerinin yonca silajına eklenmesini önerir misiniz?
Önerilecek yegane silaj katkısı, laktik asit bakterilerini bulunduran katkılar olmalıdır. Bu yem katkıları, yalnızca hektar başına düşen Kuru Madde miktarı düşük ise veya hasattan
10 gün önce hava sıcaklığı 10ºCnin altında ise kullanılmalıdır. Doğru zamanda ve doğru şekilde hasat edilmiş olan kaba yeme başka bir ürün ilave edilmesi gerekmez. Bu
katkılar kullanılacak ise formaldehit içermemelidir. Doğru hasat zamanı, doğru kaba yem miktarı ve doğru kesim uzunluğu, iyi kalitede yonca, mısır veya küçük daneli tahıl silajı
yapmada en önemli unsurlardır.
9- Eğer mısır silajının kuru madde içeriği % 35 ve yoncanın kuru madde içeriği de % 35 ise; bir çiftçi Toplam Karma Rasyonun kuru madde içeriğini nasıl % 45-55 olarak
ayarlayabilir? Bu gibi bir durumda rasyona hangi yem maddelerinin eklenmesi önerilir?
Rasyondaki Kuru Madde miktarı hesaplanırken, kullanılan tüm yem maddelerine bakılır. Örneğin; aşağıdaki tabloda verilmiş olan rasyon ile yemleme yapıldığını varsayalım. Bu
örnek ile kuru maddenin nasıl hesaplandığını ve yemlerde nasıl istenen nem derecesinin elde edildiğini görebilirsiniz. Silajlar besleyici yararlarının yanında, ayrıca rasyona nem
katması ile rasyonu daha lezzetli hale getirirler.
Yem Maddesi Kuru Madde Oranı ( %) / Yemliğe Konulan Miktar / Rasyondaki Kuru Madde Miktarı
Mısır Silajı % 30 / 20 Kg / 6.0 Kg
Yonca Silajı % 35 / 20 Kg / 7.0 Kg
Konsantre Yem % 85 / 12 Kg / 10.2 Kg
Toplam 52 Kg / 23.2 Kg
Rasyondaki Kuru Madde Oranı (%) % 44.6
Görüldüğü üzere, bu rasyonun kuru madde miktarı % 44.6 olacaktır. Bu kuru maddedeğeri, söz konusu rasyonda istenilen bir seviyededir. Hedef, % 40 ila % 60 oranında kuru madde içeriği olan bir rasyon elde etmektir.
Lindell Whitelock
1- Melas mineral içerir mi?
Hayır, ancak çoğunlukla melas, hayvanlara oldukça az miktarlarda verilmesi gereken mineral ya da diğer maddelerin verilmesinde taşıyıcı olarak kullanılır.
2- Toplam Karma Rasyon içindeki kuru madde miktarı ne kadar olmalıdır?
Toplam karma yemde bulunan kuru madde alt sınırının % 40-45, üst sınırının da % 55-60 olması önerilir.
3- Toplam Miks/karma Rasyonda mısır silajı ve yonca silajının her ikisini birlikte kullanmak mümkün müdür? Eğer bu mümkün ise, TMRın nemi nasıl ayarlanabilir?
Evet kullanılabilir. Hedef, Toplam Miks/Karma Rasyonunun (TMR)% 45 ila % 55 arasında kuru madde içermesidir. Konsantre yemler % 85 ila % 95 oranında kuru madde içerir.
Bu nedenle, mısır ve yonca silajları çok fazla nem içermediği takdirde; doğru miktarda konsantre yem ilave edilmesi ile istenen aralıkta kuru madde bulunduran karma yem elde
edilebilir.
4- Diğer bir deyişle, yüksek derecede nem içermesini önlemek için rasyona saman türümadde eklemek gerekli midir?
Eğer silaj doğru miktarda kuru madde içeriğine sahipse, saman türü maddeler gerekli değildir.
5- Mısır silajı ve yonca silajı ABDde nasıl birlikte kullanılmaktadır?
Toplam karma yemdeki mısır silajının yonca silajına oranı; her bir hammaddenin maliyetine, temin edilebilmesine ve rasyondaki ihtiyaçlara bağlıdır. Bu hususlar dikkate
alındığında yonca silajının toplam karma yeme ilave edilme oranı, % 25ten % 75e kadar değişebilir. Ayrıca protein kaynağı olan yem hammaddeleri ile enerji kaynağı olan yem
hammaddelerinin maliyeti, yem maddelerinin elde edilebilirliğiyle birlikte düşünülerek karar verilmelidir.
6- Yonca silajının hazırlanması sırasında, silaja karbonhidrat içeren arpa, melas gibi bazı yem katkı maddeleri eklemeli miyiz?
Hayır, bunlar yalnızca daha yavaş bir fermantasyon sürecine yol açar ve düşük kalitede silaj elde edilmesine neden olur. Ek karbonhidrat kaynakları, özellikle nişasta, silaj
materyalindeki fermantasyonu yavaşlatır. Silaj yapımında hedef, pH değerini en kısa sürede 4.0 ila 4.5e kadar indirmektir.
7- Karbonhidrat içeren arpa, melas gibi yem katkı maddeleri fermantasyonu nasıl yavaşlatmaktadır?
Ortamda oksijen tamamen yok olana kadar kaba yem hücreleri soluk alıp vermeye (respirasyon) devam eder. Normal aktivitelerini yerine getirmek için gerekli olan enerjiyi,
karbonhidratlardan respirasyon ile dönüştürürler. Karbonhidratlar yakılıp enerjiye dönüştürüldüğünde ısı ortaya çıkmaktadır. Bu sebepten, silaj çukurundaki oksijen en kısa
sürede ortamdan uzaklaştırılmalıdır. Açığa çıkan bu ısı, silaj kalitesini bozar; o nedenle minimize edilmelidir. Silajlık kaba yemden oksijenin uzaklaştırılması gecikir ise (silaj
iyice sıkıştırılmaz ise veya arpa, melas, yonca gibi ekstra karbonhidrat içeren kaynaklar ilave edilirse), istenilen fermantasyon işlemi süresi uzayabilir. Bu şekilde, respirasyonun
süresi arttırılır ise, istenmeyen küflerin üremesine ve silajlık kaba yemin ısınmasına yol açar. Kaba yem kitlesi içindeki oksijen miktarını en aza indirmek, bu respirasyon süresini
kısaltmada en iyi yoldur. Bu şekilde uygulama yapıldığında istenmeyen küf üremesi, silajda kalitenin düşmesi veya olası bir silo yangını önlenmiş olur.
8- Bu yem katkı maddelerinin yonca silajına eklenmesini önerir misiniz?
Önerilecek yegane silaj katkısı, laktik asit bakterilerini bulunduran katkılar olmalıdır. Bu yem katkıları, yalnızca hektar başına düşen Kuru Madde miktarı düşük ise veya hasattan
10 gün önce hava sıcaklığı 10ºCnin altında ise kullanılmalıdır. Doğru zamanda ve doğru şekilde hasat edilmiş olan kaba yeme başka bir ürün ilave edilmesi gerekmez. Bu
katkılar kullanılacak ise formaldehit içermemelidir. Doğru hasat zamanı, doğru kaba yem miktarı ve doğru kesim uzunluğu, iyi kalitede yonca, mısır veya küçük daneli tahıl silajı
yapmada en önemli unsurlardır.
9- Eğer mısır silajının kuru madde içeriği % 35 ve yoncanın kuru madde içeriği de % 35 ise; bir çiftçi Toplam Karma Rasyonun kuru madde içeriğini nasıl % 45-55 olarak
ayarlayabilir? Bu gibi bir durumda rasyona hangi yem maddelerinin eklenmesi önerilir?
Rasyondaki Kuru Madde miktarı hesaplanırken, kullanılan tüm yem maddelerine bakılır. Örneğin; aşağıdaki tabloda verilmiş olan rasyon ile yemleme yapıldığını varsayalım. Bu
örnek ile kuru maddenin nasıl hesaplandığını ve yemlerde nasıl istenen nem derecesinin elde edildiğini görebilirsiniz. Silajlar besleyici yararlarının yanında, ayrıca rasyona nem
katması ile rasyonu daha lezzetli hale getirirler.
Yem Maddesi Kuru Madde Oranı ( %) / Yemliğe Konulan Miktar / Rasyondaki Kuru Madde Miktarı
Mısır Silajı % 30 / 20 Kg / 6.0 Kg
Yonca Silajı % 35 / 20 Kg / 7.0 Kg
Konsantre Yem % 85 / 12 Kg / 10.2 Kg
Toplam 52 Kg / 23.2 Kg
Rasyondaki Kuru Madde Oranı (%) % 44.6
Görüldüğü üzere, bu rasyonun kuru madde miktarı % 44.6 olacaktır. Bu kuru maddedeğeri, söz konusu rasyonda istenilen bir seviyededir. Hedef, % 40 ila % 60 oranında kuru madde içeriği olan bir rasyon elde etmektir.
Lindell Whitelock
