Özellikle Hermiyas Kardeşim için yazıyorum.
Jerseyler en verimli süt ırkıdır. bu hayvanları ne yapıp edip değerlendirmeliyiz.
Jerseyler Karadeniz sahil boyunca beslenen, süt yağ ve protein oranları yüksek, küçük cüsseli, hayvanlardır. Şimdi özelleştirilen Bafra Karaköy İşletmesi Bu ırkın burada yayılmasını sağlamıştır. Bu halk bu hayvanları, kışın 1, 2 ay Fındık bahçelerini temizledikleri otlarla, yazın da her yer yeşillik olduğu için taze otla besler. Yaylası olan yazın zaten yayladadır. Karadeniz jersey ırkına uygun olmakla birlikte, aslında yurdumuzun güney kesimleri de jersey için uygundur. Çünkü bu hayvanlar sıcaklık stresine çok töleranslı hayvanlardır. Karadenizde 4 yıl yaşadım. Oradan evliyim. Kayınvalidemin bu hayvanlardan en az bir tane olurdu. Onlar siğir derler. Artık köyde neredeyse kimsede kalmadı. Yaylacılık yapanlarda var. Sahil şeridinde hemen herkeste var iken şimdi yok. Bu insanlar bunları, nefis kaymak, tereyağı, yoğurt, Trabzon peyniri için üretirler. Çoğu melezdir, verimleri saf Jersey ırklara göre daha düşüktür. Ayrıca erkekleri kurbanlık yaparlar. Karadeniz insanı eskiden beri kurbanda pek küçükbaş kesmeyen bir halktır. Jerseyler dünyadaki en karlı, en verimli sütü üreten sığır ırkıdır. (Eşref beyin dediği gibi: Japon arabası gibi, az yakar, çok kaçar)
1. Yoğun besin içeren Jersey sütünün tadı da çok daha güzeldir.
2. Jersey sütü ile peynir üreticileri %25 daha fazla ürün elde ederken tereyağı üreticileri de %30 daha fazla ürün alırlar-bu sayede her iki ürünün de kilogram maliyeti düşer.
3. Jersey ineği erken ergenliğe girer ve küçük doğurduğu için kendi kendine doğurabilir. Yüksek miktarda süt verir. Verimli ömürleri daha uzundur.
4. Jersey sığır yetiştiricileri sıcaklık 40 derecenin üzerine çıkmış olsa bile Jersey ineklerinin ahırlarda ya da otlakta beslenmeye devam ettiğini söylemektedirler.
5. Yemle beslemeden tut, gütme, yoğun otlamaya kadar farklı besleme sistemlerine de uyum sağlar
6. Hem tek başına 1 inek olarak bakıma, hem ahırlara, hem de, büyük ya da küçük sürülere uyum sağlamıştır.
Dezavantajları:
1. Hipokalsemi, bu holsteinlerde de var aslında.
2. Erkeklerinin besi materyali olmaması, canlı ağırlık artışının az olması.
Benim eylem planı önerim Şu:
1. Damızlık birliklerinin hızlı bir şekilde Jersey damızlıkları temin etmeleri. Jerseyleri daha küçük çiftçilere dağıtmaları. Örneğin 5 hayvanın altında olan çiftçiler. Bunlar da bu birliklere kayıt altına alınabilir.
2. Kooperatif, süt birliği vb. kuruluşların bu verimli sütleri kendilerinin işlemesi veya bu sütlerin ayrı fiyatlandırılmasına öncülük etmesi.
3. Hem Karadenizde hem Akdenizde Karaköy İşletmesi gibi yerler kurularak, ABD den ithal edilen hayvanlarla gen havzaları kurulmalı. Dişi sperma teknolojisi ile birkaç yıl damızlık genç düve çoğaltılmalı. Bunu yaptığı projelerle damızlık birliği yapmalı devlet ise finanse etmeli.
4. Erkek doğan buzağılar 2 yaşına kadar en düşük maliyetle beslenmeli, Bir veya iki hisselik kurbanlık yapılmalı, Kurban Bayramı, Erkeklerinin besi materyali olmamasına çözüm olabilir. Bunun için erkek buzağıları sütten kestikten ot ağırlıklı besleyip Kurbana iki üç ay kala besiye çekilmeli.
Şimdi neredeyse bütün Anadoluda da ağırlıklı olarak büyükbaş kesiliyor. Benim çocukluğumda, bizim köyde neredeyse 300 hayvan kesilirse, bir iki büyükbaş kesilirdi. Şimdi ise neredeyse hep büyükbaş.
Türkiye Müslüman ve ağırlıklı Hanefi bir toplum. Bu yüzden Avrupa ülkeleriyle kıyaslama yaparken bazı hatalar yapılır. Örneğin Avrupada daha hızlı üreyen ve her türlü pisliği yiyen malum hayvanı et için beslerler, ve et ihtiyacının büyük bir bölümünü onunla karşılar. Bir de Kurban gibi bir günleri yok. Bizim ülkemizde Bir yıl hiç et satın alamayan insanlar bile bir hafta et tüketir kurbanda. Bu durum Jerseyler için avantaja dönüştürülebilir. Zaten 7 hisseli kurban pek kesilmiyor. Bunların erkek buzağılarından doğacak dezavantajı kaldırırsak Daha az tüketen, Daha nitelikli ve fazla süt veren ineklerimiz olacaktır. İşletmeler yeterli dişi hayvan sayısına ulaşınca bazı ineklerini Angus gibi küçük doğuran etçi ırklarla melezleyerek, ( Bu uyumu bilmiyorum) bunların hem dişi hem erkek buzağıları besi materyali yapılabilir.
5. Doğu Karadeniz meralarının çoğu, düzlüğü az olduğu için, Holsteinlere uygun değildir. Zaten Holstein sütünü de bu insanlara pazarlamanız zordur. 4 lira da deseniz bu insanlar Jersey sütünü alır. Bu damak tadı kaybolmadan Doğu Karadeniz için, ayrı teşvikler çıkarılmalıdır.
