Ynt: Konya'lılar Fan kulüp
konya dışarıya kapalı bi kent..bu yüzden de kendine has çok farklı bi kültürü var..bi konya sözlüğü çıkarmaya çalışsanız,eğer gerçek bir konyalıysanız çok zorlanmazsınız..bi kere konya yı gonya olarak kullanmak farz..kentin dışarıya kapalı olmasından dolayı milliyetçidir de konyalı..ama konya ggerçekten bir huzur şehridir..tam yaşanacak şehirdir..
1milyonluk merkez,2milyonluk da toplam nüfusuyla ülkemizin nüfus yönünden en büyük ilk 10 şehri arasındadır kentimiz..aynı zamanda 31 ilçeyle en çok ilçeye sahip olan şehirdir konya..kentin ilçeleri birbirinden farklılık gösterir..kültürüyle olsun şivesiyle olsun iklimiyle coğrafi koşullarıyla olsun biçok ilçesi birbirinden farklıdırr..bi hadime gitseniz dağlık bi yöreyle dağlı insanlarla karşılaşırsınız..bi karapınara gitseniz dümdüz ovayla karşılaşırsınız..bi beyşehire gitseniz gölüyle ve modernliğiyle gelişmiş ve il olmaya aday bi ilçeyle karşılaşırsınız..bi cihanbeyliye gitseniz yine bambaşka bi ilçe çıkar karşınıza..bu örnekleri çoğaltmak mümkün..
konya kim ne derse desin muhafazakar yapısıyla karşımıza çıkar..şehirde kapalı kalmış,dışarıya çok yabancı bi topluluk vardır karşınızda..bu yönünden dolayı dışardan gelenlerede soğuktur..aynı zamanda ürkektir konyalı..hemen insanlarla kaynaşamaz..ama misafirğerverliği de elden bırakmaz..konya insanının gönlünün güzelliğinden kaynaklanıyor bu da heralde..
işte konyamıza özel bazı kelime veya deyimler..
ıccak:sıcak
keraat:?(kötü bişi,mikrop gibi bişi)
yallı
bu da kötü,köpek gibi bişi)
billor:bardak
uyuntu:uyuz gibi bişi
oyulganmak
yalanmak
age:al gel,ver,getir..
iireti:eğreti,yabancı
hazar:tabii
glevest:vurdumduymaz,sorumsuz
galesiz:kaygısız
diyele:de hele
diize:teyze
gayınna:kaynana
seklem:kıt, eksik
diniz:dingin, uslu
sıtarasız:suratsız, asık surat
dımışgıca:düzgünce
guşane:tencere
sanlı:yavaş hareket eden
singil:yavaş hareket eden, sanlı
yaşı donu gara gelesice:her işi kötü gidesice,durmu kötüleşesice
gubuz:kendini beğenen
yanaz:yavaş yavaş yaklaşan,doğru düzgün hareket etmeyen
sifli:kötü durumda olan,durumu kötü olan
ocaa batasıca,batmıyasıca;evi ocağı batsın veya batmasın
))
Garagasbenek......................Göz göre göre
Beranari..................................Üstünkörü
Zılla...........................................Kesinlikle
Hadi gari..................................Haydi artık
Özseet belli.............................O an belli
Singilli......................................Uyuşuk
Maççalı.....................................Hastalıklı
Gesi yumak.............................Çamaşır yıkamak
Çıkmış yumak........................Az çamaşır ıkamak
Pavlıkunu................................Fabrika unu
Uluyol.......................................Otoyol
Gavete......................................Domates
İlana..........................................Lahana
Patese......................................Patetes
Madünüs.................................Maydanoz
Börülçe....................................Fasulye
Örüzgar...................................Rüzgar
Seyirt – Tızık..........................Koşmak
Helke........................................Kova
Gopa........................................Bardak
Nalçapa...................................Sürahi
Torus.......................................Otobüs
Velespit...................................Bisiklet
Sepit.........................................Yufka
Gayış........................................Kemer
Esiran......................................Faraç
Ciyara......................................Sigara
Bimbiroş.................................Tuhaf
Hey gabbecik.........................Hadi sende
Tomafil.....................................Otomobil
vurgununyingelsin..
gavursıpa
ganara
ağnadığnmmı?
godoş
gubuz
keraat
mırtıf
takke
zılıvırmak
konsolosköpeği gibi kasılmak
siyyidivakkasına uyrasıca
boynun devrelesice
gııııı
virivir alıvır gelivir gidivir
hökümet
şo yannı
hainavrat
asri veled
diyse
bazar
dadlı
pıçak
palta
heeeeee yoooooo
cenene köppek işessinde gonuşama
martavıl
arraovvv
hirif
ulen
valla billa
bahçe-harım
başörtüsü-çember
havlu-peşgir
fanne:elbise
höşmerim:un helvası
ebişmek-sırtına çıkmak
napan=ne yapıyorsun
nörün= ne iş görüyorsun
ortaam
yaren
öğür
hacım
arş gadar irşe=başın göğe ersin anlamına
hortlada hort düdüğü çal
siydi vakkasına uğrayasıca
tahtasız
seklem akıllı
diiysiz maasım
gayınna-gaynata
hısım
bacanak
esselamaliyyküm
össiyit= o saat
siyirt=koş
annag diyivirmissim 1,5 etlekmek yiyivirmissim
gaç ben gidecem
kölge - gölge
fortum - hortum
merdivan - merdiven
siyitali - seyit ali
cılkı çıkmak
ilaam aamet:ilahi ahmet
yişmak = başörtüsü
çintaan = şalvar
pantul = pantolon
paltu = pardesü
mantu = bayan pardesü
camadan = şalvar üzerine giyilen yandan bağlamalı iş elbisesi
yilek = yelek
elcek = eldiven
takka = yün şapka
tentene = dantel
sülo = sürahi
cıgcıg = plastik sürahi
billor = su bardağı
guşane = tencere
sahan = tabak
sini = büyük tepsi
goma = haydi anlamında kullanılır ' goma şonuda bitirivir, boşa gitmesin'
boşa gitmesin = israf olmasın
mıh = çivi
hazar = her halde, büyük bir ihtimalle anlamında kullanılan ama yerine asla bi kelime konmayacak joker bi kelime
)))
alavare-dalavere = alış veriş
börtlemek = sıcaktan pişmek
)))))))))) annah hava pek sıcak börtledim
))))))))))))))))
sıklet = sıcaktan dolayı sıkıntı basmak, 'gapıyı açale sıklet bastı'
çitlemek = buna bi anlam veremiyorum ama cümle içerisinde kullanırsam sanırım daha iyi anlaşılır
)) hacce age gavırga çitlek getirde çitleyelim
))))))) bu arada cümle kurarken bile yeni kelimeler türüyor
)
çitlek = çekirdek, ayçiçeği
gavırga = leblebi
sokurdanmak = kendi kendine konuşmak
gıyadalı = aralı, aralıklı '-len memet ıccakdan börtledik, gapıyı gıyadalı goy'
sinekli = yavaş hareket eden
singil = yavaş harete eden
siftikli = yavaş harete eden
sadana = salak
sümeeyeee = boşu boşuna anlamında ' herif duzu sümeeyee almıssın evde vardı'
şebit = yufka
öykelenmek = sinirlenmek '-memet varya amet sana pek öykelendi'
barana = sohbet toplulukları
öüür yada öğür = aynı yaştaki insanlar, arkadaşlar
çetnevir = kuruyemiş
şivlilik = regaib kandilinde dağıtılan kuruyemiş
fergap : kur ' an kursu öğrencilerinin kur ' ana geçmeden önce dağıttıkları genelde sorma şeker ve gofret
))))))))
velespit = bisiklet
kakalamak = itelemek, argoda ise; kusurlu malı satmak
)))))))))))))))
bööüün = bu gün
öteeen= geçen gün
yarındeğilbirgün = yarından sonraki gün
hinci = şimdi
gössüz = bir çeşit kemirgen köstebek gözleri yoktur
sele = sepet
sındı = makas
kel alışmak = alışkanlık haline getirmek
annah = yeter artık
tooh = tanımlayamadım ama, üzüntü ifadesidir
))) '- tooh nedii bööle ittin'
nedi = niye
böle = böyle
yumak = yıkamak
yıkamak, yıkanmak banyo yapmak
şurup = sıvı ilaç, gerçi bu ifade genel bir ifadedir ama olsun.....
gerçi = ????????????????? kullanıyorum ama yazamıyorum
)))))) sanırım gerçekten anlamında
)
essah = gerçek ' anaaa gııı essahmı diiin'
battı çıktı = alt geçit
kekre = ekşimsi bi tat
hökela = gubuz
)
gubuz = kendini beğenmiş
))
yallı =
))))))))
yallı yullu=
))))))))))))))))))))
tana = inek
düve = 1-2 yaşındaki inek yavrusu
kele = erek inek
toklu = erkek koyun
çebiç = oğlak
cingil = üzüm tutamı
goruk = irmemiş üzüm
divlek = kavun
şalak = kaşık kavunu ( yumuşak kavun)
tapan = kışlık kavun
hırtlak = olmamış kavun
hıyar = salatalık
gavate = kadınhanlıcada domates
))))
siirtmek = koşmak
tosba = kaplumbağa
bülüç = civciv
horanta = bakmakla yükümlü oduğu kişiler '- maaş yetmiyor nolcak horantaların hepsi benim elime bakar'
hela = tuvalet
yüznumara = a hundred numbers : tuvalet
))))))))))))
gadif = kadayıf
kestirme = gadife dökülen su ve şekerden yapılan şerbet
dahan = tahin
peşkir = havlu
tol = yayla ahırı
ageh yada age = getir, ver...
ıccık = az
kösmek = kazıklamak
))
duru = genelde hadim tarafında kullanılan daha tamamlanmamış bitmemiş anlamında duruyor anlamında..... ' anaa bunlar daa ne duruu galdırınnele şunları'
yalandan bişşi = yapmacık işe yaramaz sahte gibi
gavut = galete unu
taşlık = saça takılan kurdale, taç
salıngaç = salıncak
billa = bilya, rulman
goma = bırakma, hadi anlamında da kullanılır '-yavrıım goma bana bi su virele'
milangaz = tüpgaz
kak = hadi anlamında bi ünlem '- kak gidi sıpası'
tavana = mutfak
sıracalı = hastalıklı halsis kişi
balcanı vurmak = patıcan yameği yapmak ( önüne hangi yemek adı gelirse o yemeği yapmak)
günülemek = kıskanmak
saçı = düğün evine götürülen hediye
küflü pinir= küflü peynir
tuluk piniri = küflü peynir
gölle : haşlanmış mısır
apabak : bembeyaz
çiti helkesi : kadınların düğünlerde sefer tası olarak kullandığı küçük kova
)))))
yüklük = evde yorgan döşşeğin gonduğu yer
döşşek = yatak
elinden kör eşşek yim yimez = hiç bir işi bitiremeyen sakarlar için kullanılır
donguz öllüyün körü :
olmaya gomaya irme :
yüccazın yüzülsün :
öllüyün körü :
mırrığın mırrık değil : keyfi olmayan
vurgunun yire gelsin :
zıvanadan çıkmak : kötü yola düşmek
gücün = zar zor anlamında
Bunlar da Bozkır ilçemizden:
Çelebi: Kayın birader
Ülübü: Fasulye
Müleves (s): Kirli, pasaklı
Ganevez: Domates
Enik: Kedi, köpek yavrusu
Aşağıdan, Yukarıdan Anarı: Doğru
Gayrı: Artık
Dıkı (cık): Az (ıcık)
Cince (cik): Küçük (cük), minicik
Bitecik: Bir tane
Sındı: Makas
Delik: Çukur bölmeli pencere
Şipidik: Terlik
Takga: Takke
Terlik: Takke
Tor: Havlu
İşlik: Gömlek
Öte geçe: Diğer taraf, öteki taraf
Pardı: Tavan
Apdıl: Aşağı, balkon altı
Şarpa: Eşarp
Urgan: Uzun ip
İndecen: Ne yapacaksınş
Cice: Abla
Meğere: Meğer
Hayat: Salon
Gıvrak: Çabuk
Üle: Şaşırma imi
Aylan: Erkeğe hitap şekli
Aygız: Kadına hitap şekli
Nişlen: Ne yapıyorsun, nasılsın?
Şo taraf: Şu taraf, şurası
Singilde: Soğuk havada dışarıda gezme, kalma işi
Hindi: Şimdi
Başı gabak: Başı açık, örtünmeyen
Ondankiri: Ondan sonra, daha sonra
Goma: Koyma
Gayıl olmak: Razı olmak
Gasdan: Şaka
Genez: Herhalde
Tüğül: Acele etme, hızlı
Siğirt: Hızlı gitmek, koşmak
Dilberim: Güzelim şey, işe yarayanşey (nesne)
Metel: Dedikodu
Senne: Bineğe yüklenen yükün bağlandığı ipin şekline verilen isim
Gosa: Tırpan
Kösül (-mek): Uzun oturmak
Gevsi (-ü): arefeden önce, çayda çamaşır yıkanan gün
Koksu: arefe günü, yağlı pişi yapılıp dağıtılan gün
Çurçuluk olmak: Islanmak
Langır Lungur: İleri geri konuşmak, Boş laf etmek
Zıravı (-u): Uzun boylu
Boduç: .testi
Gocuk: Kaban türü
Hökelekli: Güzel veya yakışıklı kimseye, efendi, iyi ahlaklı kişiye söylenir
Hebiç (-mek): Sırtına almak
Sümeye: Boşuna, boş yere
Nahıl: Nasıl?
İhine: İşte
Gittiksir – e: Gittikçe
Gelinsir: Gelince
Hazahır: Sanırım, herhalde
Dıymıcık: Azıcık
İlenmek: Beddua etmek
Yümek: Yıkamak
Çelerdi: Karşılık vermek
Dodulan (-mak):homurdanmak.
Acın (-mak):şikayet etmek
Memirhan: Namahrem, haram olan, yasak
Ilkı yeri: Küçükbaş hayvanların sağıldığı yer ( ör.: Başköprü )
El etme (-k): İletmek, götürmek, emaneti ulaştırmak
Mambıl: Haşere
Tesbık: Tesbih
Berikki: Beriki, gerideki
Ötekki: Öteki, sonraki
Eğirmeç: Yünden ip yapmaya yarayan tahtadan alet
Öteyanı: Öteki taraf
Eğinme (-k), Eğinip durma: Boşa zaman harcama
Ilgınlar: Söğüt dalı
Dir (-ler): Der (-ler), söyler (-ler)
Yir: Yer
Eyyam: Geliş şekli, biçimi ( ör.: mevsimler için )
Çığır (-mak): Çağırmak
Çığırttık: Çağırttık, getirttik
Pırtı: Kıyafet
Enteri: Elbise, etek
Pancar pürçüğü: Pancar yeşili, otu
Acı yavşan: Acı şifalı bir bitki.
Fıldır etmek: Atmak
Gat (-mak): Doldurmak
Bizimgız: Kız kardeş, abla
Bizimoğlan: Erkek kardeş, ağabey
Oğşama: Gelin çıkarken söylenen manilere verilen ad
Gaygana: Yumurta ve undan yapılan bir çeşit ekmek
Gayınna: Kaynana
Gilik: Tezek
Okuntu: Düğünlerde amcaya ve dayıya gömlek, halaya ve teyzeye etek, elbise hediye edilmesi
Apsap biçimi: Cuma günü, nişan günü
Gireği: Gelin alma günü
Güyeği: Damat
Löküs: Gaz lambası
Meydanı parça (üç etek ): Gelinlik yerine gelinin giydiği Osmanlı geleneği giysi
Haranı: Çamaşır kaynatılan v.d
Gazan: Süt kabı
Dığan: Ekmek, kömbe yapılan yere verilen ad
Külüçe: Ekmek
Pişirgeç: Yufka çevirmeye yarayan tahtadan alet
Bişşek: Yayık ayranı yaymak için kullanılır
Kürük: Yağ doldurmaya yarar
Küp: Un, buğday doldurulur
Üzlük: İçine yoğurt doldurulur
Pırlak: Topaç
Çufralık: Yün pantolon, kışlık dokuma
Düğen: Saman savurmaya yarayan alet
Boyunduruk: Öküz boynuna çift sürerken takılır
Öğendir: Hayvan kamçısı
Çırtlık: Yeşil taneli küçük yemiş
Kaklık: Dağlarda bulunan oyuk
Kaklı: Birçok, çok fazla olması
Mıh: Çivi
Salta: Bayan kıyafeti
Yemeni: Ayakkabı
Şişek: Koyun
Boyul: Bu kez, bu defa
Sahır: Sanırım, herhalde
Cıllıma: Mızıkçılık
Goca: İhtiyar erkek için söylenir
Garı: İhtiyar kadın için söylenir
Şevit: Ağaç, bitki
Şalga: Turp çeşidi
Seki: Evin altında oturulan yer
Dasdar: Başörtü
Kavut: Birçok kuruyemişin karıştırılıp değirmende öğütülerek kavrulan bir çeşit yiyecek
Helki:Su kabı
altınekin den inciler
tavatır: güzel
zılmak: zeminde kaymak
azmak: kaybolmak
divinmek: hareket etmek
elcek: eldiven
kakalamak: iteklemek
dırtlı=hastalıklı
posta=otobus
ermağan =armagan
hep=hap
sağan=tencere
sinaltı=sofrabezi
kayfelti=kahvaltı
kayve=kahve
kayveringi=kahverengi
fötökopi=fotokopi
kure=kura
topyumurta=haslanmış yumurta
irezilirüsvaittin=rezıl ettın utanmak anlamında
yalıkazıgı gıbı dınelme= hiç bi iş yapmadan bekleyen kısı
kasnak=sofra altı
ileyençe=legen
yinge=yenge
emmi=amca
hatçala=börek
mağben=antre
seki=bahçe
heviç=havuç
palcan=patlıcan
varıdı=vardı
altfannesi=atlet
tomata=domates
kelek=kavun
bogazınabostanekıyımimi=durmadan bısıler yıyen kısıye denır
gıdaynanyin katıkidin=az yemek yeyın anlamında
mamiL:yaş toprak
maşınga:soba
peçka:tobraktan soba
kotge:eL arabası
aapaa:arpa
kadi:yenge
dal:sırt..
nirit:bişey yiyip içmeyen anlamında
nadar:ne kadar
çilte:minder
gabak çitleği:kabak çekirdeği
davşan:tavşan,gıcık insan
qıle:gıcık,kılkuyruk
yoq gaç:yok hayır