Devlet 35 ilde besi hayvancılığı yatırımlarına yüzde 50 ile yüzde 80 arasında hibe desteği sağlayacak. Karar dün Resmi Gazetede yayınlandı. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ise, bir hafta önce 2014 yılına ait 1.3 milyar liralık tarımsal desteğin 29-30 Mayıs tarihlerinde çiftçilerin hesabına yatırılacağını açıkladı.
Bu haberleri okuyanlar tarıma ne kadar çok destek verildiğini düşüneceklerdir. Oysa hesaplarına bakan çiftçilerin bir bölümü parayı göremeyince hüsrana uğradı.
Bakanlık ödedim, çiftçi almadım diyor.
Hibe ve desteklerin ne kadarı çiftçiye ulaşıyor?
1-Tarımsal desteklerden çiftçilerin tamamı yararlanamıyor. Özellikle küçük çiftçilerin tarım arazisi çok az olduğu için, masraflarını bile karşılamayacağını düşünerek desteklere başvurmuyor.
2-Fark Ödemesi olarak bilinen prim ödemelerinde destekten yararlanmak için ürünün satılması ve faturasının ibraz edilmesi gerekiyor. Ürünü az olan, fatura alamayan çiftçi destekten yararlanamıyor. Örneğin zeytinyağı üretiminin yüzde 40ı desteklemeye konu olurken yüzde 60ı destekleme kapsamı dışında kalıyor.
3- Hayvancılıkta, hayvan başı ödemelerden çiftçiler genellikle yararlanıyor. Fakat çiğ süt primden, sütünü kooperatifl ere, sanayicilere ve mandıralara satanlar yararlanıyor.
4-Hibelerden ve düşük faizli kredilerden ise özellikle yeni yatırım yapanlar veya işletmesini büyütenler yararlanıyor. Bitkisel üretimi, hayvancılığı bilmeden sektöre yatırım yapanlar ve işi sürdüremeyenler aldıkları hibe ve destekleri ne yazık ki heba ediyorlar.
5- Tarımsal desteklerle ilgili asıl sorun, belli bir hedef ve amaç gözetilmeden para dağıtma anlayışı ile verilmesidir. Böyle olunca devlet ne kadar destek verirse versin amacına ulaşmıyor ve çiftçi memnun olmuyor.
Desteklerle ilgili güncel ve en önemli sorun ise elektrik borçları nedeniyle desteklerin çiftçiye ulaşamaması. Bakanlığın 29-30 Mayısta çiftçilerin hesabına geçecek diye duyurduğu destekler bir hafta geçmesine rağmen birçok çiftçinin hesaplarına yatırılmadı. Üreticilerden her gün çok sayıda telefon ve mesaj geliyor. Özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinden destekleri almadık şikayeti var.
Bakanlığın ödedim dediği desteği çiftçilerin neden alamadığını 11 Martta bu sütunda yazdık. Elektrik borcu olan çiftçiler tarım desteği alamayacak diye uyardık.
Tekrar hatırlatmakta yarar var. Hükümet, 2014 tarımsal desteklerini açıklamadan önce çiftçiler açısından çok talihsiz bir karar aldı. Bakanlar Kurulunun 9 Mart 2014 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan Bakanlar Kurulu Kararı ve uygulama tebliği çok açık. Elektrik borcu olan çiftçiler, bu borçları ödeninceye kadar, 2014 tarımsal destek ödemelerinden yararlanamayacak.
Elektrik dağıtım şirketleri bu karara ve tebliğe dayanarak, kendi abone/tüketici kayıtları ile Çiftçi Kayıt Sistemi kayıtlarını eşleştiriyor. Alacaklı oldukları çiftçileri ve alacak miktarını tarımsal destekleri bakanlık adına ödeyen Ziraat Bankasına bildiriyor. Ziraat Bankası da bakanlıktan gelen desteklerle elektrik borcu olan çiftçileri karşılaştırarak borcunu ödemeyen çiftçiye destek ödemesi yapmıyor.
Türkiye Sulama Kooperatifl eri Merkez Birliği verilerine göre çiftçilerin 810 milyon lira borcu ve 1.2 milyar lira faiz borcu var. Kooperatifl erin özel elektrik dağıtım firmalarına borcu ise 1 milyar lira... Hükümet vergi aff ı, borçların yeniden yapılandırılması konusunda çok büyük bir paket hazırlığında olduğu biliniyor. Fakat, pakette sulama elektrik borcu ve tarıma ilişkin hiçbir düzenleme yok.
Öyle anlaşılıyor ki, tarımsal desteklerin en az 2 milyar lirası elektrik firmalarına ödenecek.
Dün Resmi Gazetede yayınlanan hayvancılık hibe desteğine gelince, çok doğru ve olumlu bir karar gibi görünüyor. Ancak, çok tartışılacak bir karar.
Hibe desteği sadece Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu, Konya Ovası ve Doğu Karadeniz Projeleri kapsamındaki 35 ilde uygulanacak. Ege, Marmara, Trakya, Akdeniz gibi hayvancılıkta büyük potansiyele sahip bölgelerde besilik hayvan yatırımlarına hibe desteği verilmemesi bölgeler arası ayrımcılığa, haksızlığa neden olacak.
Bölgelerin yanı sıra komşu iller arasında bile ciddi haksızlık yaratacak. Konya Ovası Projesi kapsamında Konyaya hibe desteği verilirken Kayseriye verilmemesi nasıl anlatılacak?
Güneydoğu Anadolu Projesi kapsamında yer alan Gaziantepin gelişmişlik düzeyi Kahramanmaraşın çok üstünde. Ama Gaziantepteki yatırımcıya yüzde 80 hibe desteği verildiğinde Kahramanmaraşa yatırım yapan olur mu?
Asıl büyük endişe ise, hayvan ıslahı yerine, yüzde 80 oranındaki hibenin hayvan alımı nedeniyle ithalata gideceği yönünde.
Özetle, tarımsal destek ve hibelerle ilgili anlayışın kökten değişmesi gerekiyor. Yıllardır amaçsız, hedefsiz ve para dağıtma anlayışı ile verilen destekler, hibeler ve düşük faizli krediler dolaylı olarak ithalatın finansmanına gidiyor. Üretimi destekleyecek hibe ve desteklere ihtiyaç var.
Bu haberleri okuyanlar tarıma ne kadar çok destek verildiğini düşüneceklerdir. Oysa hesaplarına bakan çiftçilerin bir bölümü parayı göremeyince hüsrana uğradı.
Bakanlık ödedim, çiftçi almadım diyor.
Hibe ve desteklerin ne kadarı çiftçiye ulaşıyor?
1-Tarımsal desteklerden çiftçilerin tamamı yararlanamıyor. Özellikle küçük çiftçilerin tarım arazisi çok az olduğu için, masraflarını bile karşılamayacağını düşünerek desteklere başvurmuyor.
2-Fark Ödemesi olarak bilinen prim ödemelerinde destekten yararlanmak için ürünün satılması ve faturasının ibraz edilmesi gerekiyor. Ürünü az olan, fatura alamayan çiftçi destekten yararlanamıyor. Örneğin zeytinyağı üretiminin yüzde 40ı desteklemeye konu olurken yüzde 60ı destekleme kapsamı dışında kalıyor.
3- Hayvancılıkta, hayvan başı ödemelerden çiftçiler genellikle yararlanıyor. Fakat çiğ süt primden, sütünü kooperatifl ere, sanayicilere ve mandıralara satanlar yararlanıyor.
4-Hibelerden ve düşük faizli kredilerden ise özellikle yeni yatırım yapanlar veya işletmesini büyütenler yararlanıyor. Bitkisel üretimi, hayvancılığı bilmeden sektöre yatırım yapanlar ve işi sürdüremeyenler aldıkları hibe ve destekleri ne yazık ki heba ediyorlar.
5- Tarımsal desteklerle ilgili asıl sorun, belli bir hedef ve amaç gözetilmeden para dağıtma anlayışı ile verilmesidir. Böyle olunca devlet ne kadar destek verirse versin amacına ulaşmıyor ve çiftçi memnun olmuyor.
Desteklerle ilgili güncel ve en önemli sorun ise elektrik borçları nedeniyle desteklerin çiftçiye ulaşamaması. Bakanlığın 29-30 Mayısta çiftçilerin hesabına geçecek diye duyurduğu destekler bir hafta geçmesine rağmen birçok çiftçinin hesaplarına yatırılmadı. Üreticilerden her gün çok sayıda telefon ve mesaj geliyor. Özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinden destekleri almadık şikayeti var.
Bakanlığın ödedim dediği desteği çiftçilerin neden alamadığını 11 Martta bu sütunda yazdık. Elektrik borcu olan çiftçiler tarım desteği alamayacak diye uyardık.
Tekrar hatırlatmakta yarar var. Hükümet, 2014 tarımsal desteklerini açıklamadan önce çiftçiler açısından çok talihsiz bir karar aldı. Bakanlar Kurulunun 9 Mart 2014 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan Bakanlar Kurulu Kararı ve uygulama tebliği çok açık. Elektrik borcu olan çiftçiler, bu borçları ödeninceye kadar, 2014 tarımsal destek ödemelerinden yararlanamayacak.
Elektrik dağıtım şirketleri bu karara ve tebliğe dayanarak, kendi abone/tüketici kayıtları ile Çiftçi Kayıt Sistemi kayıtlarını eşleştiriyor. Alacaklı oldukları çiftçileri ve alacak miktarını tarımsal destekleri bakanlık adına ödeyen Ziraat Bankasına bildiriyor. Ziraat Bankası da bakanlıktan gelen desteklerle elektrik borcu olan çiftçileri karşılaştırarak borcunu ödemeyen çiftçiye destek ödemesi yapmıyor.
Türkiye Sulama Kooperatifl eri Merkez Birliği verilerine göre çiftçilerin 810 milyon lira borcu ve 1.2 milyar lira faiz borcu var. Kooperatifl erin özel elektrik dağıtım firmalarına borcu ise 1 milyar lira... Hükümet vergi aff ı, borçların yeniden yapılandırılması konusunda çok büyük bir paket hazırlığında olduğu biliniyor. Fakat, pakette sulama elektrik borcu ve tarıma ilişkin hiçbir düzenleme yok.
Öyle anlaşılıyor ki, tarımsal desteklerin en az 2 milyar lirası elektrik firmalarına ödenecek.
Dün Resmi Gazetede yayınlanan hayvancılık hibe desteğine gelince, çok doğru ve olumlu bir karar gibi görünüyor. Ancak, çok tartışılacak bir karar.
Hibe desteği sadece Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu, Konya Ovası ve Doğu Karadeniz Projeleri kapsamındaki 35 ilde uygulanacak. Ege, Marmara, Trakya, Akdeniz gibi hayvancılıkta büyük potansiyele sahip bölgelerde besilik hayvan yatırımlarına hibe desteği verilmemesi bölgeler arası ayrımcılığa, haksızlığa neden olacak.
Bölgelerin yanı sıra komşu iller arasında bile ciddi haksızlık yaratacak. Konya Ovası Projesi kapsamında Konyaya hibe desteği verilirken Kayseriye verilmemesi nasıl anlatılacak?
Güneydoğu Anadolu Projesi kapsamında yer alan Gaziantepin gelişmişlik düzeyi Kahramanmaraşın çok üstünde. Ama Gaziantepteki yatırımcıya yüzde 80 hibe desteği verildiğinde Kahramanmaraşa yatırım yapan olur mu?
Asıl büyük endişe ise, hayvan ıslahı yerine, yüzde 80 oranındaki hibenin hayvan alımı nedeniyle ithalata gideceği yönünde.
Özetle, tarımsal destek ve hibelerle ilgili anlayışın kökten değişmesi gerekiyor. Yıllardır amaçsız, hedefsiz ve para dağıtma anlayışı ile verilen destekler, hibeler ve düşük faizli krediler dolaylı olarak ithalatın finansmanına gidiyor. Üretimi destekleyecek hibe ve desteklere ihtiyaç var.
