sebazios link=topic=80720.msg959506#msg959506 date=1421607550' Alıntı:
Çerezlik çekirdekte makine kullanımının sorunu, ot işçiliğindeki sorun ile aynı:
Nem.
Biçilen ot nasıl hemen paketlenemiyorsa, kuruması için tarlada bekletilmesi gerekiyor, aksi halde kızışıyorsa, çiçekte de durum aynı. Kelle kesiliyor ve kuruması için 1-3 gün arasında bekletiliyor.
'Bir biçme makinası/aparatı ile biçsek de öyle beklese' diyenleri duyar gibiyim ama olmaz. Çünkü kellelerin, yüzleri 'toprağa bakar' şekilde beklemesi, kuruması gerekli. Aksi halde ciddi 'kuş zararları' ile karşı karşıya kalınabiliyor.
Otta en azından, otu yerde hangi şekilde bırakılacağız diye bir sorunumuz yok.
Neyse, konuya dönelim.
Eğer anında biçip dövme yaparsak kelledeki nem, makinanın (patoz yada biçerdöver farketmez) iç akşamında boyama, sıvama, leke yapıyor. Dolayısı ile bu da 'beyaz' renkteki tanelerin üzerinde, bir daha çıkartılabilme imkanı olmayan lekeler bırakıyor.
Sonuç: renkli, pazar değeri düşük ve pazarlanma güçlüğü çekilen mal.
Yağlık ayçiçeğinde böyle bir sorun yok. çünkü
1-) renginin siyah - leke göstermez olması
2-) kelle tamamen kuruduktan sonra hasat yapılması
3-) hepsinden öte, olabilecek bir lekenin satışa engel teşkil etmemesi. Keza yağlık, çerezlik gibi doğrudan insanın ağzına değil, fabrikanın presine giriyor.
Peki makina ile biçim için neler yapılabilir.
1-) Mahsulün dalında kuruması, yani bünyesindeki nemi olabildiğince düşürmesi gerekli. Çünkü yeşil-nemli bir ayçiçeği kellesini, biçer biçmez dövdüğünüzde evliya bile olsanız lekelenmesini engelleyemezsiniz. Çünkü nem kellenin içerisinde. İşte sorunun ana kaynağı da bu. Siz, kelleyi biçer biçmez dövmeye kalktığınızda, isterseniz ayçiçek patozunda dövün, nem ortaya çıkar ve leke kaçınılmaz olur. (Daha az olur, yine olur)
2-) Çerezlik yetiştirilen bölgelerde, iklim dolayısı ile dalında kurutma çok riskli. Çünkü dalından koparılan bir bitki, canlılığını yitirdiği için 3 günde kuruyabiliyor iken, dalındaki hala canlı olduğundan bu süre 15 günü rahatlıkla geçebiliyor.
Bu bekleyiş ise yağışlara yakalanma riskini arttırıyor.
Yağış: ürün kalitesinde kayıp, gereksiz bekleme, domuz zaiyatının artması, yatma zaiyatının artması (yağlık gibi değil, daha kolay yatıyor, seyrek ve kelleler iri) özetle bekleme zarar demek.
Ama bekleme zorunlu. Öyleyse:
3-) Erken ekim. Bu risklerin önüne sadece erken ekim ile geçilebilir. Kurak için durum zor ama sulanabilir araziler için erken ekim, dalında kurutmayı yapabilmek için şart olan süreyi bize kazandıracağı için en iyi alternatif. En iyi çözüm.
4-) Biçim.
Tabi işimiz daha bitmez. Geriye en önemli iş, biçim işlemi kalıyor. Bunun için de maalesef klasik bir biçim işlemi yapamıyoruz. Sebebi ise gezer patozu incelediğimizde ortaya çıkıyor.
Gezer patozu biçerden ayıran 3 önemli fark var:
1-) batör, kontrbatör yapısı (daha geniş, kaba ve basit)
2-) elek sistemi çok daha ilkel
3-) helezon ile değil, hava aspirasyonu ile mahsulü boşaltması
Bu üç fark da aslında bizi tek ortak noktayada birleştiriyor: mahsüle nazik davranma'
Bu şekilde mahsül kelleden olabildiğince yumuşak ve nazikçe, çıkartılıyor, kayıp yapılmıyor, tane kırılmıyor.
Lakin ikinci bir işlem (yani eleme de) zorunlu oluyor.
Doğal olarak biçerdöver ile yapılacak biçim esnasında da aynı yöntem izlenmeli.
Yani dalında kuruması beklenmiş olan çiçek, gayet düşük devir ile yavaşça, ve mümkün olan en geniş, açık batör-kontrbatör ayarı ile biçilmeli. Tane kırılmadan, çizdirilmeden, nazikçe alınmalı.
Ardından da yine taneye zarar vermeyen bir yöntem ile (hidrolik lift ile çalışan bir depo yada aspiratör ile) boşaltım yapılması gerekli.
Ilk biçimdeki tek amaç taneyi kırmadan artı lekelemeden, mümkün olduğunca çöplü olarak çıkartmak olmalı. Eleme ve temiz tane çıkarmak için yapılacak her işlem, yöntemin başarısızlığa uğramasını sağlar.
5-) Eleme.
Ilk hasat sonrası kurumaya alınan çekirdekler, tam kuruma sağlandıktan sonra da ikinci işleme, yani elemeye alınmalı.
Lakin eleme işleminin biçerdöver ile yapılması, tam olarak kuruyup gevremiş olan çekirdeklerde kırılmayı, dolayısı ile fireyi artırır.
Daha önemlisi mazot ile çalışan kos koca biçerdöverlerin elek olarak kullanılması, maliyet açısından da çok büyük bir israf. (Tane kırıkları da cabası)
Bunun yerine uygun numara eleklere sahip elektrik ile çalışan yüksek kapasiteli bi selektör hem daha temiz iş görür, hem de çuvallama esnasında büyük kolaylık sağlar.
Tüm mesajı özetlersek:
1-) Erken ekim ile erken hasat olgunluğu
2-) Dalında kurutma
3-) mahsulü hırpalamadan yavaş ve çöplü bir biçim
4-) aspiratör ile boşaltma. (Bunun için biçerdöverin deposunudaki çekirdeğin, romorku çeken traktörlere takılacak basit bir saman aspiratörü ile doğrudan depodan çekilip römorka aktarılması en basit yöntem olur) helezon asla kullanılmamalı.
5-) kurutma sonrası sellektör ile eleme ve çuvallama.
Çok pratik değil ama hem beden gücünden kurtulup hem kaliteyi korumak için şahsen uygun göreceğim tek yol bu gibi geliyor.
Tabi bi 15-20 yıl içinde kendinden tane kurutmalı, aspirasyon boşaltmalı bir biçer üretilmediği sürece..
