Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümünden Prof. Dr. Mehmet Zengin hocamızın çeltikte gübreleme hakkında verdiği bilgileri aşağıya bırakıyoruz. "Çeltik (pirinç) bitkisi derin, su tutan, koyu renkli, sıcak, hafif asit pH'lı, tuzsuz, az kireçli, organik maddece zengin ve killi ya da killi tın bünyeli toprakları tercih etmektedir. Tuzlu-sodik topraklara dayanabildiğinden böyle problemli toprakların ıslahında da çeltik ekilebilmektedir.
Bunun yanında su sıcaklığı 12 oC'nin üstüne çıkınca ekilir ve yetişme süresince 18-35 oC'lik hava sıcaklıklarını arzular.
Doğru, ekonomik, kârlı ve çevreci bir gübreleme programı için, ekimden 2 hafta önce tarlayı iyi temsilen, 0-30 cm'lik üst katmandan alınan toprak örneğinin tam teşekküllü bir laboratuvardan bor besin elementi dahil tam toprak analiz sonuçları gereklidir.
Toprakta organik madde, azot, fosfor, potasyum, çinko ve bor noksan ise; çeltik yetiştiriciliğinde,
dekardan 1 ton tane verimi icin tabana ve üste toplamda dekara:
18-22 kg azot (N) 8-10 kg fosfor (P2O5), 7-9 kg potasyum (K2O), 150-250 g çinko (Zn) ve 100-150 g bor (B) uygulanmalıdır.Organik maddece zayıf ve NPK gerekli topraklar için ekim öncesinde tabana, dekara 2-3 ton iyi yanmış ahır gübresi veya 150-250 kg leonardit verilip derin bir sürümle alta karıştırılmalıdır.
İhtiyaç duyulan fosfor ile potasyumun tamamı ve azotun ise üçte biri ekimde tabana, banda verilir. Bunun için tabana dekara 60 kg 15.15.15+(15 SO3)+Zn kompoze uygundur.
Kalan azotun yarısı kardeşlenmede, diğer yarısı da salkım oluşumu başlangıcında AS-21 ile verilir.
Çeltik tarımında üre, AN-33 ve CAN-26 gibi azot kaynakları kullanılmaz. Çünkü suya boğulu topraklarda bu azot formları bitki tarafından alınamaz.
Bunun için kardeşlenmede dekara 25 kg AS-21 ve
salkım oluşumu başlangıcında yine dekara 25 kg AS-21 gübresi uygulanır.
Çeltik yetiştirilen topraklarda çinko ve bor noksanlığı görülmektedir. Çeltik de bu mikro besin elementlerine düşkün bir bitkidir.
Bu yüzden çinko taban gübresiyle verildiğinden bir daha üste verilmez.
Bor da taban gübresiyle birlikte dekara 750 g Etidot-67 (%20.8 B) gübresi ile verilebilir.
Ayrıca sapa kalkma başlangıcında ve ondan iki hafta sonra, yaprağa pülverizatörle dekara 200 g üre ve 150 g combi mikro besinler karışımını serin ve rüzgarsız anlarda yayıcı-yapıştırıcılı olarak vermek de çok faydalı olacaktır.
Sağlıklı-bereketli yıllar.
Ziraat varsa hayat var."
Prof. Dr. Mehmet ZENGİN
