aşılama planı yapılırken nelere dikkat edilir?
antiserum bir hastalığa bağışıklığı olan hayvanların kanından elde edilir.
antiserumda hastalığa karşı antikor bulunur ve verildiğinde hemen koruma sağlar.
ancak, nispeten kısa bir sürede koruma sağlar (2-3 hafta)
antiserum nispeten büyük hacimlerde verilir, genellikle pahalıdır ve birçok bulaşıcı hastalığa karşı antiserum mevcut değildir, bulunmaz.
genellikle bir hastalık salgını durumunda kullanılırlar, emzirilen buzağılarda görülen enterotoksemi gibi.
bazı aşılar bulaşıcı etmen (virus, bakteri) modifiye edilerek (yapısı değiştirilerek) üretilir.
yapısı değiştirilen organizmalar (virus, bakteri) canlı kalırlar, çoğalabilir ve aşılanan hayvanda bağışıklık meydana getirir, fakat hastalık yapmaz, hastalığa sebep olmaz.
birçok modifiye canlı aşı (MLV) gebe ineklere verilmez çünkü fetüse bulaşırlar, yapı bozuklukları olan buzağı doğumlarına veya yavru atmalara sebep olurlar.
IBR (enfeksiyöz bovine rhino-trakeitis) ve BVD (bovine virus diarrhea) aşıları bu duruma örnektir.
modifiye canlı aşılar ölü aşılara göre daha büyük bir bağışıklığa neden olurlar, fakat gebe ya da çok stresli sığırlara verilirse, tehlike taşırlar.
genç buzağılara verildiğinde, aşılar sıklıkla etkisiz olurlar. buzağıların gelişmemiş bağışıklık sistemleri aşıya ya da antijene cevap verme yeteneğinde olmayabilir.
ananın kolostrumundan (ilk süt, ağız sütü) gelen antikorlar, ki bunlar buzağıyı birçok bulaşıcı hastalıktan korur, aynı zamanda antijenleri tahrip eder veya engeller.
bu durum, maternal (anaya ait) antikor etkileşmesi olarak gösterilir, ve çok genç buzağıların birçok bulaşıcı hastalığa karşı neden aşılanmadığının sebebidir.
(beef and dairy cattle vaccination programmes,IOWA State Univ, Univ. Extension)
trakkulup.net