Ynt: 2010 traktör satış adetleri
haber 2009 yılına ait inşallah 2011 de aynı haberleri duymayız
Özel bankaların kredi hırsı, çiftçileri batağa sürükledi. Bir özel bankanın şube müdürü kredi batıran çiftçilerin traktörünü hacizle topladı ve kiraladığı alana yığdı. Ancak bu traktörleri satamayınca adı ´Traktör İsmail´e çıktı..
Haber: Dinçer GÖKÇE
Özel bankaların kriz öncesinde ellerinde biriken likiditeyi satabilmek için yoksul çiftçilere dahi kredi vermesi, büyük bir drama yol açtı. Bankaların cazip kredi tekliflerini ödeme güçlerini dikkate almadan değerlendiren binlerce çiftçi krizle birlikte zora girince 450 milyon TL’lik borcu batırdı. Yarışla kredi veren çok sayıda banka müdürü ise batakların artması üzerine görevden alınıp merkeze çekildi.
İcralık traktör parkı
Kredi furyasına katılan özel bir bankanın Van Şube Müdürü, çok sayıda çiftçiye kolay şartlarla bol keseden traktör kredisi açtı. Ancak, bir süre sonra kredilerin geri dönüşü yavaşladı. Krizle birlikte ödeme adeta durdu. Bunun üzerine müdür, çiftçiyi icraya verip ellerindeki traktörleri toplamaya başladı. Traktör sayısı beklentilerin çok üzerine çıkınca, müdür kiraladığı geniş bir araziyi traktör parkına çevirdi.
Traktörler satışa çıkarıldı. Ancak, alıcı çıkmayınca batık büyüdü, traktörler elde kaldı. İşte bu olay üzerine müdüre, “Traktör İsmail” lakabı takıldı. Bankacılar arasında “Traktör İsmail” ismi, Türkiye’deki yabancı ve yerli özel bankaların yanlış tarım kredisi politikasını anlatan önemli bir simge haline geldi.
Konuya ilişkin değerlendirme yapan bir Ziraat Bankası yetkilisi, “Bizim riskli gördüğümüz çiftçileri özel bankalar adeta kapıştı. Bizden kredi alamayan çiftçi de özel bankalara koştu. Banka olarak sektörü çok iyi tanıyoruz. Belirli büyüklüğün altında arazisi olan çiftçiye traktör kredisi vermiyoruz. Özel bankalar çiftçiyi sabit geliri olan memur veya işçi gibi düşündü. Kriz öncesinin iyimserliğiyle traktör ya da tüketici kredileri bol keseden dağıtıldı. Traktörü olmayan traktör aldı, olan yenisiyle değiştirdi. Sonuçta kaybeden hem çiftçi hem de kredileri veren bankalar oldu” dedi.
BDDK verileri doğruluyor
Özel bankaların kredi hırsı, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) resmi verilerinde de görülüyor. Verilere göre 2008 yılında tüm bankaların takibe düşen tarımsal kredilerinin toplam zirai kredilere oranı yüzde 3,4 oldu. Bu oran kamu bankalarında yüzde 1,6 olurken, yabancı bankalarda yüzde 4,1’e, özel bankalarda ise yüzde 8,2’ye ulaştı. Çiftçiden dönmeyen kredi oranı bazı özel ve yabancı bankalarda yüzde 10’un çok üzerine çıktı. Traktör İsmail’in bankasındaki batık tarım kredisinin oranı da yüzde 5’lere yaklaştı.
Traktör üreticileri can çekişiyor
Bir yıl öncesine kadar Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, göreve geldikleri 2002 yılından sonra traktör satışlarındaki artışa dikkat çekerek tarım sektörünün ne kadar iyi durumda olduğunu ballandıra ballandıra bazen de bağıra bağıra anlatırdı.
Başbakan son zamanlarda traktör satışlarından söz etmez oldu. Nedeni çok açık. Traktör satışları 2002 yılı seviyesine düştü. Otomotiv Sanayi Derneği verilerine göre, 2000 yılında 27 bin 797 traktörün satıldığı Türkiye’de, 2001 ' de yaşanan krizle 10 bin 125 adete düştü. Krizin etkileri 2002 ' de daha ağır yaşandı ve traktör satışları 6 bin 322 adete düştü.
Krizin yaraları sarıldıkça toparlanma oldu ve 2003- 2007 döneminde yılda ortalama 27 bin traktör satılır hale geldi. 2007 ' de 24 bin 41 traktör satılırken 2008 ' de satış 14 bin 621 ' e düştü.
Bu yılın ilk iki aylık döneminde sadece 611 traktör satıldı. Traktör üreticileri yıl sonuna kadar 5-6 bin traktör satılırsa bunun büyük bir başarı olacağını ifade ediyor. Traktör sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 30 ' a kadar düştü.Geçen yılın aynı dönemine göre ilk iki ayda üretim ve ihracat yarı yarıya azaldı. Traktör sektörünün durumu 2001 krizinden daha kötü.
Perakende traktör satışları (müşteriye satış)
Yıl Adet
2005 35.369
2006 39.707
2007 34.403
2008 27.022